Ελένη Χαλμαντζή - Ψυχολόγος

Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Αισθήματα μελαγχολίας μέσα στα Χριστούγεννα;



  Τα Χριστούγεννα είναι συνυφασμένα με μια ψυχολογική ευφορία που διακατέχει τη πλειοψηφία των ανθρώπων. Η προσμονή της νέας χρονιάς δημιουργεί αισιοδοξία και διάθεση για ανανέωση. Ωστόσο, υπάρχουν και άτομα που δεν συμμερίζονται αυτό το γιορτινό κλίμα, είτε διότι αισθάνονται μοναξιά, είτε διότι δεν ασπάζονται τη λογική της υποχρεωτικής συναισθηματικής ευφορίας λόγω εορτών και των οικογενειακών συναθροίσεων. Η σωστή διαχείριση του χρόνου την περίοδο των γιορτών, η καλή θέληση και η ρεαλιστική αντιμετώπιση των πραγμάτων, αποτελούν τα σημεία κλειδιά για να είναι τα Χριστούγεννα μια πραγματική γιορτή και όχι ένας ακόμη μπελάς.
  Άνθρωποι που διασκεδάζουν, χορεύουν, πίνουν και κυρίως ψωνίζουν μετά μανίας. Άνθρωποι αγαπημένοι, γελαστοί, ευτυχισμένοι. Αυτά είναι τα Χριστούγεννα. Ή μάλλον κάπως έτσι πρέπει να είναι, σύμφωνα με τις επιταγές της διαφήμισης, της τηλεόρασης και των πολύχρωμων περιοδικών. Σπάνια όμως είναι έτσι για τους πραγματικούς ανθρώπους. Αντιθέτως, σε όλον τον πλανήτη οι γιορτές αποτελούν στην πραγματικότητα μια αφορμή για μελαγχολία, η οποία μπορεί να εξελιχθεί ακόμη και σε κατάθλιψη για χιλιάδες συνανθρώπους μας.
  Εν μέσω οικονομικής κρίσης, μάλιστα, όταν οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, οι θέσεις εργασίας χάνονται και ο οικογενειακός προϋπολογισμός συρρικνώνεται, η γιορτινή μελαγχολία μετατρέπεται σε πραγματική απελπισία. Τα Χριστούγεννα αντιμετωπίζονται από την κουλτούρα μας ως μια γιορτή που αυξάνει κατακόρυφα την κοινωνική επαφή. O άνθρωπος υποτίθεται ότι πρέπει να βρίσκεται με αυτούς που αγαπά, να διασκεδάζει, να ανταλλάσσει δώρα και να περνά χρόνο με την οικογένειά του.
  Έτσι χιλιάδες άτομα που είναι περισσότερο μοναχικά βιώνουν αισθήματα μειονεξίας και αποκλεισμού, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν από μια απλή μελαγχολία ακόμα και κατάθλιψη, αν υφίσταται το ανάλογο ψυχολογικό υπόβαθρο. Τα πράγματα για τους φοιτητές δεν είναι ευκολότερα καθώς, η επιστροφή στο σπίτι συνοδεύεται συχνά από κατάργηση της ανεξαρτησίας, την οποία βιώνουν οι φοιτητές όταν είναι μακριά από την οικογένειά τους.
  Ταυτόχρονα, οικογενειακά προβλήματα που πολλοί κατορθώνουν να αγνοούν κατά τη διάρκεια της χρονιάς βγαίνουν στην επιφάνεια στις γιορτές καθώς τα μέλη της οικογένειας αναγκάζονται να περάσουν μεγάλο χρονικό διάστημα μαζί έπειτα από μακρά περίοδο ανεξάρτητης πορείας. Έτσι συχνά εμφανίζονται απογοητεύσεις και προστριβές οι οποίες απέχουν από την ειδυλλιακή φαντασιακή εικόνα που πολλοί άνθρωποι έχουν για τα Χριστούγεννα.
  Αυτές οι συλλογικές φαντασιώσεις σχετικά με το πώς θα έπρεπε να είναι οι γιορτές μάς κάνουν εν τέλει το μεγαλύτερο κακό, μας δημιουργούν άγχος και πίεση. Προσπαθούν να μας πείσουν ότι στις 14 Φεβρουαρίου πρέπει να είμαστε ερωτευμένοι, στις 25 Δεκεμβρίου να είμαστε ευτυχισμένοι και την 1η Ιανουαρίου να διασκεδάζουμε μέχρι τελικής πτώσεως. Το κλειδί βρίσκεται στην αποδοχή της ανθρώπινης φύσης μας. Τα αρνητικά συναισθήματα και οι διαφωνίες είναι μέρος μιας υγιούς ψυχοσύνθεσης και μιας ζωντανής ανθρώπινης σχέσης. Ένας καβγάς τα Χριστούγεννα δεν είναι οιωνός. Είναι απλώς ένας καβγάς.
  Τα πράγματα ήταν ήδη δύσκολα για τη μειοψηφία που αδυνατούσε να προσαρμοσθεί στο υποχρεωτικά χαρμόσυνο πνεύμα των εορτών. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, ωστόσο, όταν η απογοήτευση, το άγχος για το μέλλον και η ανέχεια επικρατούν, η χριστουγεννιάτικη κατάθλιψη τείνει να μετατραπεί από εξαίρεση σε κανόνα.
  Ο παραδοσιακός ορισμός της χριστουγεννιάτικης κατάθλιψης ήταν η αντίδραση ορισμένων ανθρώπων στην κοινωνική επιταγή να περνούν καλά στις γιορτές. Φέτος όμως αυτή η επιταγή έχει αντιστραφεί. Είναι σαν όλα να μας λένε ότι δεν μπορούμε να είμαστε καλά. Άρα προκύπτει φέτος το παράδοξο, ότι οι άνθρωποι που έπασχαν από μελαγχολία τα Χριστούγεννα να είναι πλήρως εναρμονισμένοι με το κυρίαρχο πνεύμα απογοήτευσης, θλίψης και οργής.
  Τη στιγμή που η οικονομία καταρρέει και χιλιάδες συνάνθρωποί μας υποφέρουν, τα περιοδικά και η τηλεόραση συνεχίζουν να μιλούν για λαμπερά ρεβεγιόν και να προτείνουν για χριστουγεννιάτικα δώρα, πούρα και ακριβά ρολόγια. Προσπαθούν να μας πείσουν, ότι η τιμή ενός δώρου αντανακλά τα συναισθήματα αυτού που το προσφέρει ή ότι το κόστος μιας γιορτής αποδεικνύει το πόσο θα διασκεδάσουν οι συμμετέχοντες. Με τέτοια καταναλωτικά πρότυπα πώς να μην πέσει κάποιος σε κατάθλιψη;
  Στην πραγματικότητα ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Οι ανθρώπινες σχέσεις, τα αληθινά συναισθήματα και η αισιόδοξη διάθεση, είναι τα μόνα στοιχεία που μπορούν να μας χαρίσουν χαρούμενα Χριστούγεννα, όχι το ύψος των τραπεζικών μας καταθέσεων.
  Ο λόγος που έγραψα αυτό το άρθρο όμως, δεν ήταν για να τονίσω την μελαγχολία των Χριστουγέννων, αλλά για το πώς θα την νικήσουμε και να περάσουμε καλά αυτές τις γιορτινές ημέρες.
  Αρχικά, θα πρέπει να αντισταθείτε στις επιταγές που προστάζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Εξετάστε με κριτική ματιά τον τρόπο με τον οποίο η διαφήμιση, τα περιοδικά, η τηλεόραση και ο κινηματογράφος παρουσιάζουν τα Χριστούγεννα. Το τέλειο γιορτινό τραπέζι όπου συγκεντρώνεται σε απόλυτη αρμονία, η οικογένεια μακριά από προστριβές, απογοητεύσεις και αρνητικά συναισθήματα, είναι αποκύημα της φαντασίας των κινηματογραφιστών. Αποδεχθείτε ότι οι αληθινοί άνθρωποι έχουν και αληθινά προβλήματα, γι’ αυτό και απόλυτα ευτυχισμένα Χριστούγεννα δεν υφίστανται.
  Σημαντικό είναι να μένουμε εντός των ορίων. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και λιπαρών ή σακχαρούχων τροφών αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των χριστουγεννιάτικων εορτασμών. Οι εν λόγω γιορτινοί πειρασμοί είναι σίγουρα απολαυστικοί, ταυτόχρονα όμως επιβαρύνουν τον οργανισμό και επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογική κατάσταση. Ιδίως το αλκοόλ, μετά την πρόσκαιρη ευεξία που παρέχει λόγω της διατάραξης της συνείδησης, καταλήγει να εντείνει τα συναισθήματα κατάθλιψης και αυτοκριτικής και εν τέλει οδηγεί σε χειρότερη διάθεση.
  Επιπλέον, τα καταναλωτικά πρότυπα προβάλλονται ευρέως πριν και κατά τη διάρκεια των εορτών, πιέζοντας μας να ξοδεύουμε αλόγιστα χρήματα για δώρα και διασκεδάσεις που υποτίθεται ότι συντελούν στη χριστουγεννιάτικη ευτυχία. Αντί για ακριβές εξόδους επενδύστε στους ανθρώπους με τους οποίους θα διασκεδάσετε, ενώ σε ότι αφορά τα δώρα αντιμετωπίστε τα ως ένα μέσο να δείξετε την αγάπη σας, όχι την οικονομική σας κατάσταση.
  Τέλος, προσπαθήστε να ακούσετε τις ανάγκες που έχετε εσείς, τι σημαίνει για εσάς διασκέδαση; Αν η ανάγνωση ενός βιβλίου παρέα με μια κούπα ζεστή σοκολάτα σας δελεάζει πολύ περισσότερο από μια βραδινή έξοδο, που υπακούει σε glamorous επιταγές δεν θα έπρεπε να νιώθετε κοινωνικά αποκλεισμένοι. Αν μη τι άλλο, τα Χριστούγεννα είναι μια ευκαιρία να κάνετε αυτό που πραγματικά σας ευχαριστεί και να αντισταθείτε σε έξωθεν επιβεβλημένες μορφές ψυχαγωγίας.
  Χαμογελάστε γιατί είναι μεταδοτικό και να σκέφτεστε ότι η ζωή είναι ωραία, μόνο όταν πιστεύουμε σε αυτό. Διώξτε κάθε αρνητική σκέψη. Απολαύστε τη ζωή ακόμα και όταν δεν έχετε χρήματα, τα χρήματα δεν φέρνουν ευτυχία. Η ευτυχία έρχεται απλά και όμορφα, έχοντας δίπλα μας αγαπημένους ανθρώπους και πάνω από όλα υγιείς σωματικά και ψυχικά!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου