Ελένη Χαλμαντζή - Ψυχολόγος

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Ανοίξτε τον συναισθηματικό κόσμο του άλλου.



  Ζούμε σε μια κοινωνία, όπου η έκφραση των συναισθημάτων αντί να ενθαρρύνεται, μπλοκάρεται και εκτός των διαφυλικών διαφορών, ενώ ξεκινάμε να μαθαίνουμε να μιλάμε για τα θέματα που μας απασχολούν, καταλήγουμε να μην εξωτερικεύουμε τα συναισθήματά μας για να μην κριθούμε.

  Πιο συγκεκριμένα, από την παιδική ηλικία οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους, να τους μεταφέρουν αυτά που νιώθουν, να μιλάνε για τις ανησυχίες τους και να συζητούνε τα προβλήματα που τα απασχολούν.

  Μεγαλώνοντας, τα παιδιά μαθαίνουν πώς να ανεξαρτητοποιούνται και πώς να κρύβουν πράγματα, όταν αυτά δεν είναι αποδεκτά από το οικογενειακό τους περιβάλλον και κατ’ επέκταση από το κοινωνικό περίγυρο.

  Επομένως, στην ενήλικη ζωή, τα προαναφερόμενα παιδιά γνωρίζουν καλά τις συνέπειες του να είσαι ανοιχτός και να συζητάς ότι νιώθεις, να εκφράζεσαι ελεύθερα και στην ουσία, τις συνέπειες που έχει όλο αυτό στην ζωή τους.

  Ανέφερα τις διαφυλικές διαφορές, καθώς είναι γνωστό πως οι άνδρες δυσκολεύονται συχνά στην έκφραση των συναισθημάτων τους, σε σχέση με τις γυναίκες.

  Κι αυτό είναι άκρως φυσιολογικό και δεν θα ‘πρεπε να κρίνεται αλλά να χτίζεται διαφορετικά, από την παιδική ηλικία. Διότι από εκεί ξεκινάει η ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου.

  Όταν λοιπόν, οι γονείς ενθαρρύνουν τα αγόρια στα παιχνίδια προσανατολισμού (παιχνίδι με αυτοκινητάκια), στα παιχνίδια κίνησης και εξωτερικού χώρου(ποδήλατο, ποδόσφαιρο) είναι πολύ φυσικό, αυτά τα παιδιά να μεγαλώνουν βιολογικά και κοινωνικά με έναν συγκεκριμένο τρόπο και να μην τα απασχολεί ο διάλογος και η συζήτηση και το πώς θα μάθουν να εξωτερικεύουν τον εσωτερικό τους κόσμο.

  Σε αντίθεση, τα κορίτσια ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν σε παιχνίδια φαντασίας που αναπαριστούν την πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας το διάλογο, φανταστικές συζητήσεις μεταξύ γονέων και παιδιών και πλασματικά σενάρια που αντιπροσωπεύουν την καθημερινότητά τους.

  Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα από ήδη εγκαθιδρυμένα κοινωνικά στερεότυπα, που τα κουβαλάνε σε όλη τους την ζωή. Πώς άραγε, αναμένουμε από τους ανθρώπους να αλλάξουν, όταν για χρόνια μαθαίνουν να συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

  Κάποιες στοιχειώδεις συμβουλές είναι να είμαστε διαθέσιμοι στους ανθρώπους. Να τους δείχνουμε εμπιστοσύνη και να τους παρέχουμε ασφάλεια. Να τους κάνουμε να νιώθουν αποδεκτοί και να μην τους κρίνουμε στις αποφάσεις τους και σε όλα αυτά που λένε.

  Δημιουργώντας ένα περιβάλλον ασφαλές, η σχέση χτίζεται σε στέρεες βάσεις. Μόνον τότε μπορεί κάποιος να νιώσει προστατευμένος και να εξωτερικεύσει τον ψυχικό του κόσμο, μοιράζοντας τις ανησυχίες του και όλα αυτά που τον απασχολούν.

  Ας βοηθήσουμε τους αγαπημένους μας, να μάθουν να εκφράζονται, διότι μόνο μέσα από την συζήτηση και την καλή επικοινωνία λύνονται εύκολα και ανώδυνα τα προβλήματα τους. Παράλληλα, να μην ξεχνάμε πως μέσω της επικοινωνίας ερχόμαστε πιο κοντά και γνωρίζουμε τον άλλον καλύτερα, με αποτέλεσμα να είμαστε πιο καλοί αρωγοί την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να βοηθήσουμε κάποιον που μας έχει ανάγκη.

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

Μέσα από τα μάτια των παιδιών.



  Τα παιδιά είναι ψυχούλες, είναι μια έκφραση που συχνά ακούς από πολλές μαμάδες. Είναι τόσο μοναδικά και σε εκπλήσσουν καθημερινά με τις τρέλες τους, με τις γλυκές συμπεριφορές τους, με τα θέλω τους, με τα όμορφα λογάκια τους.

  Πολλοί γονείς μιλάνε για τα παιδιά τους σαν να μην τα γνωρίζουν καθόλου ή μάλλον σαν να ήθελαν να είναι κάποια άλλα παιδιά με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά από τα δικά τους.

  Έρχονται συχνά οι γονείς και μου μιλάνε για τα παιδιά τους και αναγνωρίζουν χιλιάδες προβλήματα, που στην ουσία βέβαια, όλα αυτά βρίσκονται στην φαντασία τους ή είναι η εκδοχή μιας συμπεριφοράς η οποία μεταφέρεται στην ύψιστη υπερβολή της.

  Τι θα λέγανε άραγε τα ίδια τα παιδιά αν τα ρωτούσαμε; Σίγουρα οι απαντήσεις τους θα μα κάνανε να εκπλαγούμε, από το πόσο απέχει η πραγματικότητα από τα λόγια των γονιών.

  Οπωσδήποτε αυτό δεν συμβαίνει συνέχεια, είναι όμως ένα σύνηθες φαινόμενο που θα πρέπει να σταματήσει να συμβαίνει. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη επικοινωνία γονέων και παιδιών, και από την πλευρά των γονέων να βοηθήσουν τα παιδιά τους να βελτιώσουν την έκφρασή τους και να μάθουν να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους.

  Μέσα από τα μάτια των παιδιών μπορείς να γνωρίσεις έναν άλλο κόσμο, κι αυτό μπορείς να το πετύχεις μόνο εάν καταφέρεις να μπεις στη θέση τους, αν βιώσεις τον κόσμο με τα δικά τους μάτια, με το δικό τους αθώο μυαλουδάκι.

  Πρέπει λοιπόν, να γυρίσεις πίσω, όταν βρισκόσουν σε αυτήν την ηλικία και αντιμετώπιζες κι εσύ αυτές τις καταστάσεις, πως άραγε σκεπτόσουν τότε; Σίγουρα όχι όπως τώρα, αυτό είναι και το χάσμα γενεών που βάζει εμπόδια στην επικοινωνία μεγάλων και μικρών.

  Για να τα βοηθήσουμε όμως, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, και να βελτιώσουμε την επικοινωνιακή μας σχέση, είναι οπωσδήποτε απαραίτητο να γίνουμε παιδιά, να μάθουμε να σκεπτόμαστε μέσα από τα μάτια τους, αλλά δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τον ρόλο μας ως γονείς, ως πρόσωπα φροντίδας.

  Αυτός είναι ο όρος της ενσυναίσθησης, για τον οποίο σας περιγράφω, να μάθουμε να αποδεχόμαστε τα παιδιά μας χωρίς όρους και προϋποθέσεις, να τα εκτιμούμε και να τα εμπιστευόμαστε έμπρακτα σε κάθε τους προσπάθεια, να είμαστε δίπλα τους και διαθέσιμοι όταν μας έχουν ανάγκη.

  Παράλληλα, ας μην ξεχνάμε να είμαστε συνεπείς στις συμπεριφορές μας, και να μη δημιουργούμε οι ίδιοι προβλήματα στα παιδιά μας ενώ δεν υπάρχουν. Ας προσπαθήσουμε να δείξουμε ενσυναίσθητη κατανόηση και να ακούμε με όλες μας τις αισθήσεις, τις ανησυχίες του παιδιού μας, διότι τα παιδιά αισθάνονται πάντα αυτό που νιώθουμε όταν είμαστε κοντά τους. Μην προσπαθήσετε να τα ξεγελάσετε, διότι μπορούν να αισθανθούν το ψέμα.

  Ολοκληρώνοντας, θεωρώ κι εγώ πως τα παιδιά είναι ψυχούλες, που θα πρέπει να τους δώσουμε όλο το απαραίτητο ενδιαφέρον που απαιτούν, σκεφτείτε μόνο πως εσείς οι ίδιοι φτιάχνεται αυτούς τους μικρούς ενήλικες και τους πλάθετε με τις ιδέες σας και τους χτίζεται με τις συμπεριφορές σας.

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2014

Όταν τα φαινόμενα απατούν και οι άνθρωποι ξεγελούν.


  Βρισκόμαστε σε μια εποχή, στην οποία το κύρος και η εκτίμηση κερδίζεται με το πόσο ευέλικτος είναι κάποιος και με το πόσο κοιτά το ατομικό του συμφέρον αδιαφορώντας για τον ψυχισμό του άλλου και τις συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει εν γνώσει ή εν αγνοία του.

  Είναι όμως, τόσο σημαντικό να ανέβει κάποιος κοινωνικά ή επαγγελματικά και να θυσιάσει τις διαπροσωπικές του σχέσεις; Και αν θυσιάζει τις σχέσεις του με τους άλλους, πως θα νιώσει όταν κάποιος θυσιάσει εκείνον;

  Ανέκαθεν θεωρούσα υγιείς ανθρώπους, όλους όσους έχουν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις και συνυπάρχουν ομαλά με τους συνανθρώπους τους. Άτομα τα οποία αδυνατούν να προσαρμοστούν στο κοινωνικό σύνολο της εκάστοτε κοινωνίας, έχουν ανάγκη από κοινωνική υποστήριξη και ενθάρρυνση από το περιβάλλον τους.

  Η ίδια η κοινωνία μας επιβάλλει την διαπροσωπική εμπλοκή σε καθημερινή συχνότητα, με κάθε τρόπο, σε όλες τις εργασίες και σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ανεξαιρέτως σε κάθε περιβάλλον. Τα παιδιά στο σχολείο, ο εργαζόμενος στον εργασιακό του χώρο, σκεφτείτε, ακόμα και τον συγγραφέα που αν και η εργασία του απαιτεί έναν ήσυχο χώρο μακριά από όλους, ο ίδιος για να συγγράψει, οφείλει να έχει κοινωνικές επαφές με το εξωτερικό περιβάλλον για να αντλήσει ιδέες και ερεθίσματα.

  Όταν λοιπόν, οι διαπροσωπικές μας σχέσεις είναι τόσο σημαντικές στην ζωή μας, για ποιο λόγο φτάνουμε στο σημείο να τις θυσιάσουμε, την στιγμή που στο μέλλον θα έχουμε ξανά την ανάγκη εμπλοκής με τους ίδιους ανθρώπους;

  Είναι άραγε ο εγωκεντρισμός που διακατέχει την ανθρώπινη φύση; Είναι μήπως οι καταστάσεις της δεδομένης στιγμής, οι οποίες κάνουν τον άνθρωπο να συμπεριφερθεί άκομψα ή ακόμα και να ξεπεράσει τα όρια; Και οι ψυχολογικές πιέσεις, δεν είναι κι αυτές ένας σημαντικός παράγοντας;

  Θα μπορούσαν, όλα τα παραπάνω να είναι καθοριστικά, τον κυρίως ρόλο όμως, τον κατέχει ο χαρακτήρας του ανθρώπου. Ένας άνθρωπος που έμαθε να προδίδει, ένας άνθρωπος που έμαθε να μην εμπιστεύεται, κάποιος που δεν βίωσε ποτέ ασφάλεια στις προσωπικές του σχέσεις, είναι εκείνος που δεν θα διστάσει να θυσιάσει τον συνάνθρωπό του και τη μεταξύ τους σχέση.

  Σκεπτόμενος το όφελος της δεδομένης στιγμής όμως, μπορεί να χάσει πολλά οφέλη στο μέλλον από την διαπροσωπική επαφή, διότι κάθε ανθρώπινη επαφή έχει κάτι να σου προσφέρει, ακόμα και από την πιο ανούσια συζήτηση, μπορείς να αποκομίσεις πολλά εάν το θέλεις.

  Το άλλο κομμάτι της ιστορίας είναι το άτομο, το οποίο βλάπτεται από την προδοσία, ή αλλιώς από την οποιαδήποτε πράξη που γίνεται εις βάρος του. Θα πρέπει να αναλογιστούμε την ψυχική ταραχή που μπορεί να προκληθεί, σε ποιο βαθμό τον βλάπτουμε και σε πόσα επίπεδα.

  Διότι, θα μπορούσε κάποιος να μην υπολογίσει καθόλου το ψυχικό κόστος εάν έχανε ένα φίλο ή εάν κάποιος τον πρόδιδε και κάποιος άλλος να σταματήσει να εμπιστεύεται τους ανθρώπους μετά από κάτι τέτοιο.

  Επίσης, θα μπορούσε να ειπωθεί ένα κακόβουλο σχόλιο και κάποιος να χάσει τη δουλειά του, οπότε πλήγεται επαγγελματικά, κοινωνικά, οικονομικά και σε συναισθηματικό επίπεδο. Μπορεί λοιπόν, με κάτι τόσο απλό να καταστραφεί η ζωή ενός ανθρώπου και κάποιος άλλος να επωφεληθεί από αυτήν την κατάσταση.

  Τι θα πρέπει να κάνουμε λοιπόν, να εμπιστευόμαστε ή όχι τους ανθρώπους; Και αν μας προδώσουν μπορούμε να δώσουμε μια δεύτερη ευκαιρία στη σχέση μας μαζί τους;

  Οπωσδήποτε, δεν μπορούμε να καταδικάσουμε όλες τις διαπροσωπικές μας σχέσεις βασιζόμενοι σε μία που χάλασε. Παράλληλα, δεν μπορούμε πάντα να δίνουμε ευκαιρίες σε ανθρώπους που μας πλήγωσαν. Επίσης, θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις σχέσεις μας, ως εμπειρίες ζωής, όπου κάθε μία από αυτές είναι ένα μάθημα για τις μεταγενέστερες, ποτέ δεν θα βρούμε ίδιους ανθρώπους, μπορεί όμως, να αντιμετωπίσουμε παρόμοιες συμπεριφορές.

  Ας μην είμαστε καχύποπτοι με όλους, να δίνουμε την ευκαιρία στον άλλον να μας δείξει ποιος πραγματικά είναι. Ας μη μετράμε μόνο λάθη και μειονεκτήματα, αλλά και κάθε προτέρημα που έχει κάποιος. Και οπωσδήποτε όταν κάνουμε τον απολογισμό μας για τις σχέσεις μας να βλέπουμε την κατάσταση απ’ έξω, αντικειμενικά, διότι μόνον τότε μπορούμε να καταλάβουμε όλους τους εν δυνάμει παράγοντες που μπορεί να διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο.

  Να είμαστε ανοιχτοί στην επικοινωνία μας με τους ανθρώπους, η οποιαδήποτε συζήτηση μπορεί να είναι ωφέλιμη ακόμα και εάν τη δεδομένη στιγμή μοιάζει ανούσια για εμάς. Ας μην κρατάμε κακία σε κανέναν, διότι η δική μας ζωή δυσκολεύει παρά εκείνου. Ας αποβάλλουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις που δυσκολεύουν την σύναψη σχέσεων και ας ζήσουμε ελεύθεροι σύμφωνα πάντα με τους κανόνες που διέπουν την κοινωνία μας.

Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2014

Η εσωτερική έκρηξη.




  Κάθε άνθρωπος έχει τα προσωπικά του όρια στο τι μπορεί να αντέξει από ψυχολογικής άποψης. Τα όρια μπορούν πολύ εύκολα να ξεπεραστούν εκεί που κανείς δεν το περιμένει. Και τα αποτελέσματα, τόσο για το άτομο που βιώνει την έκρηξη, όσο και για εκείνους που την δέχονται, δεν είναι ποτέ ευχάριστα.

  Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι διακατέχονται από μια απίστευτη ψυχραιμία, η οποία στις παραπάνω καταστάσεις στέκεται αρωγός και λειτουργεί σαν καταλύτης στη μηχανή της έντασης, δίνοντας την ευκαιρία στο άτομο να δει τα πράγματα με ηρεμία και ψυχική ισορροπία, χωρίς να παίρνει βιαστικές αποφάσεις.

  Φυσικά, υπάρχει και η κατηγορία ανθρώπων, όπου ξεπερνούν συχνά τα όρια, και οι εντάσεις δεν λείπουν ποτέ από την ζωή τους. Πράγμα που μπορούμε να πούμε, ότι τους βοηθάει και τους απομακρύνει από τις ψυχικές ασθένειες.

  Μπορούμε ωστόσο, να κρίνουμε αυτά τα άτομα ως νευρικά και οξύθυμα, όμως με αυτόν τον τρόπο δεν κρατούν τίποτα μέσα τους, καταφέρνοντας να εκφράζουν ανοιχτά την δυσαρέσκεια τους, την ευχαρίστησή τους και ότι αισθάνονται ανάλογα με τις καταστάσεις.

  Οπωσδήποτε, το να ζούμε μονίμως σε μια ένταση, κάποια στιγμή θα μας εξαντλήσει, χρειάζεται λοιπόν να δίνουμε στους εαυτούς μας στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας ψυχικής, δίνοντας έτσι, χρόνο στον εαυτό μας να αξιολογήσει τις στάσεις μας και τις συμπεριφορές, απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους.

  Μια ακόμη κατηγορία, η οποία είναι σε ανώτερα επίπεδα επικινδυνότητας ψυχικών ασθενειών, είναι εκείνη των φιλήσυχων ατόμων, όπου γενικά συμφωνούν με ότι λένε οι άλλοι, δεν λαμβάνουν εύκολα αποφάσεις για την ζωή τους χωρίς την γνώμη των άλλων και συχνά δέχονται κριτική και κακόβουλα σχόλια, χωρίς να αντιδρούν.

  Αυτά τα άτομα ωστόσο, μπορεί να περνούν μεγάλες περιόδους ησυχίας και ηρεμίας. Το πρόβλημα είναι πως όταν αυτά τα άτομα πιεστούν ψυχολογικά για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς αντίδραση, έρχεται η στιγμή της εσωτερικής έκρηξης.

  Η εσωτερική έκρηξη δεν είναι μία κατάσταση που απλώς περνάει. Είναι ένα δυνατό επεισόδιο έντασης και ψυχικής ανισορροπίας, το οποίο είναι αρκετά ανησυχητικό. Οι τύψεις τυραννούν το άτομο και συχνά η σκηνή της έντασης έρχεται στο μυαλό του δίνοντας εξηγήσεις και ερμηνείες.

  Οι εσωτερικές εκρήξεις είναι στιγμές μεγάλης έντασης, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται από δυνατές φωνές και έντονους τσακωμούς έως ότου να φτάνουν σε δολοφονίες ή ακόμα και αυτοκτονίες. Διότι, ένταση πολλών χρόνων διοχετεύεται σε ένα ηφαίστειο το οποίο εκρήγνυται την απρόσμενη στιγμή.

  Οπωσδήποτε αυτά τα άτομα χρήζουν ψυχολογικής υποστήριξης και το πιο δυνατό όπλο για την αποφυγή τέτοιων επεισοδίων είναι η επικοινωνία και η έκφραση των προσωπικών συναισθημάτων που βιώνει αυτό το άτομο.

  Σίγουρα, με το πέρασμα των χρόνων και με τις εμπειρίες που βιώνουμε καθημερινά, αλλάζουμε, βελτιωνόμαστε και μπορεί να περνάμε από την μια κατηγορία στην άλλη λόγω των κοινωνικών καταστάσεων. Σε όποια κατηγορία και να ανήκουμε όμως, ο καθένας οφείλει να προσέχει τον εαυτό του και τον εκτιμά δίνοντάς του όλα όσα του αξίζει.

Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2014

Όταν το παρελθόν εμφανίζεται στο παρόν.



  Το παρελθόν μας είναι οι στιγμές που έχουν παρέλθει, οι οποίες μπορεί να είναι ευτυχισμένες για εμάς, άλλες άσχημες και άλλες ουδέτερες. Οι στιγμές αυτές στεγάζονται στη μνήμη μας και συγκεκριμένα σε αυτήν που ονομάζεται βραχύχρονη, είναι η μνήμη που σχετίζεται με αναμνήσεις από την παιδική ηλικία έως και μερικές ώρες πριν το τώρα.

  Ο λόγος που δεν ξεχνάμε αυτές τις ιδιαίτερες για εμάς στιγμές είναι επειδή, με αυτές τις στιγμές έχουμε δουλέψει. Έχω δουλέψει με κάτι σημαίνει πως ασχοληθεί με κάτι. Και στη δική μας περίπτωση, σημαίνει πως έχω σκεφτεί και έχω επαναλάβει κάτι αρκετές φορές, ώστε να το θυμάμαι καλά.

  Για σκεφτείτε τα άλμπουμ φωτογραφιών, τα βλέπουμε και τα ξαναβλέπουμε και ένας λόγος που θυμόμαστε αυτές τις συγκεκριμένες στιγμές, είναι γιατί όχι μόνο τα παρατηρούμε, αλλά τα σχολιάζουμε και θυμόμαστε τις στιγμές και τις «σκηνές» που τραβήχτηκαν αυτές οι φωτογραφίες.

  Συχνά, για ανθρώπους με άνοια, προτείνουμε να βλέπουν τα άλμπουμ από την ζωή τους, με σκοπό να τους θυμίζουμε καθημερινά την ιστορία τους και να ενεργοποιούμε τα κύτταρα της μνήμης τους, τα οποία λόγω της πάθησης, τείνουν να καταστραφούν.

  Ουδέτερα γεγονότα για εμάς, σπάνια τα θυμόμαστε, και εάν δε μας έχουν επηρεάσει συναισθηματικά, ο μόνος λόγος συγκράτησης στη μνήμη μας, θα είναι η επανάληψή τους, σε συζητήσεις μας με άλλους.

  Είναι, κυρίως, αυτά τα γεγονότα που αφορούν άλλους και δε σχετίζονται με εμάς. Έτσι, συχνά, ο εγκέφαλός μας δεν τα θεωρεί σπουδαία και τα διαγράφει από τη μνήμη μας.

  Υπάρχουν, όμως, και τα ιστορικά γεγονότα που εκτός από τις πλούσιες συζητήσεις που θα έχουν γίνει γι’ αυτά και τις πολλαπλές φωτογραφίες, γίνεται λόγος και στα βιβλία ή στα περιοδικά και τις εφημερίδες, πράγμα που σημαίνει, ότι δύσκολα μπορείς να τα ξεχάσεις. Τέτοια γεγονότα είναι ένας πόλεμος ή η αλλαγή της κυβέρνησης ή ακόμα και μια περιβαλλοντική καταστροφή.

  Τέλος, υπάρχουν στιγμές που θέλουμε να ξεχάσουμε, ένας χωρισμός, μια παλιά πληγωμένη αγάπη, στιγμές που σίγουρα τις πολυσυζητήσαμε στο παρελθόν, αλλά πια δε μας είναι ευχάριστο να τις θυμόμαστε. Κι όμως, αυτές επανέρχονται μέσα από τα όνειρά μας, μέσα από το λεγόμενο υποσυνείδητό μας, μια λειτουργία του εγκεφάλου που δεν μπορούμε να ελέγξουμε.

  Τα όνειρα, είναι μεταμφιεσμένες εικόνες της ζωής μας από το παρελθόν που εισέρχεται άθελα του στο παρόν, από το παρόν μετά από αγχώδεις μέρες, από δύσκολες καταστάσεις που ζητούν μια λύση. Στα όνειρα δουλεύει το μυαλό μας, χωρίς την συγκατάθεσή μας, και λύνει για εμάς άλυτες υποθέσεις, που μας τυραννούν στο παρόν.

  Ποιος άραγε ξέρει να μεταφράσει καλά τα όνειρά του; Και να δει τη λύση που μπορεί να λάβει μέσα από αυτά. Οι ερμηνείες τους είναι όσες και οι άνθρωποι που τα ερμηνεύουν, γιατί καθένας από την σκοπιά του μπορεί να εκφράσει τη δική του οπτική γωνία.

  Εγώ συχνά, απαντώ πέρα από τις ερμηνείες μας, εμάς εννοώ των εξωτερικών προσώπων, μόνο ο ίδιος μας ο εαυτός ξέρει, διότι μόνο εκείνος έχει ζήσει σε αυτήν την πραγματικότητα, και κατέχει πλήρως όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Όλοι οι άλλοι, απ’ έξω μόνο υποθέσεις μπορούν να κάνουν για να διευκολύνουν το άτομο που ψάχνει, αλλά μόνο ο ίδιος μπορεί να δώσει την απάντηση στον εαυτό του.

  Μην αφήνετε το παρελθόν σας στο σκοτάδι, διότι αυτό είναι η ιστορία σας, όταν ξυπνάει και σας ταράζει, συμφιλιωθείτε μαζί του, και τότε κάθε όνειρο θα είναι λιγότερο ανώδυνο. Μας βασανίζουν μόνο οι άλυτες υποθέσεις, όταν όμως, ασχοληθούμε μαζί τους, τότε γλυκαίνουν και γίνονται ένα κομμάτι του εαυτού μας που δεν θέλουμε να το διώξουμε.

  Διότι, μην ξεχνάτε, πως όλες οι εμπειρίες μας, είναι για εμάς μαθήματα ζωής. Και κάθε μάθημα είναι απαραίτητο, για να μην κάνουμε ξανά τα ίδια λάθη. Γι’ αυτό μην προσπαθείτε να ξεχάσετε το παρελθόν σας, αλλά μάθετε να ζείτε με αυτό!