Θέμα : Η ενδοοικογενειακή βία ως κοινωνικό φαινόμενο.

  Το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας αποτελεί εδώ και δεκαετίες επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Για τη συντηρητική ελληνική κοινωνία  το πρόβλημα αυτό παραμένει ταμπού και χαρακτηρίζεται ως «οικογενειακό ζήτημα». Δυστυχώς το πέπλο της σιωπής, εμποδίζει την αντιμετώπιση του προβλήματος και αποτρέπει την ουσιαστική διερεύνηση του.

  Η ενδοοικογενειακή βία συνιστά ένα φαινόμενο διαπολιτισμικό, διαγενεαλογικό, διαχρονικό και δεν γνωρίζει κοινωνικές τάξεις. Στην Ελλάδα, το ποσοστό της βίας μέσα στην οικογένεια ανέρχεται στο 31%. Όμως η πραγματική διάσταση του προβλήματος δεν μπορεί να δοθεί, αφού ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών που κακοποιείται φοβάται να το καταγγείλει. Ενδεικτικά περίπου 1 στα 20 περιστατικά καταγγέλλεται στις Αρχές.

  Αυτό που πιθανότατα εξηγεί την ενδοοικογενειακή βία, είναι οι ρόλοι εξουσίας, όπου ο πιο ισχυρός επιβάλλεται στον πιο αδύναμο. Και αυτό μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους «αδύναμους» στην οικογένεια -ηλικιωμένους γονείς, στα παιδιά, παιδιά με αναπηρία ή νοητική υστέρηση κ.λπ.- και όχι αποκλειστικά και μόνο τη σύζυγο. Έτσι συχνά παρατηρούμε πως και οι γυναίκες, όταν βρεθούν σε θέση ισχύος και εξουσίας, συμπεριφέρονται κατά ανάλογα βίαιο τρόπο.

  Το κόστος της ενδοοικογενειακής βίας είναι πολύ μεγάλο και για την κοινωνία. Σωματικές και ψυχολογικές βλάβες, θάνατοι, αύξηση της χρήσης υπηρεσιών υγείας, αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και των δημοσίων δαπανών για την υγεία, τραυματισμοί βρεφών ή μικρών παιδιών, αύξηση των κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων (γυναίκες και παιδιά χωρίς στέγη, εισόδημα κ.λ.π.) ψυχολογικές επιπτώσεις στα παιδιά, αύξηση στη ζήτηση νοσοκομειακών, κοινωνικών και σωφρονιστικών υπηρεσιών.

  Η χειρότερη κοινωνική επίπτωση όμως είναι η αναπαραγωγή της βίας μέσω των παιδιών, η οποία υπονομεύει ολόκληρες γενεές. Τα παιδιά που βιώνουν σκηνές ενδοοικογενειακής βίας έχουν περισσότερες πιθανότητες, να γίνουν η επόμενη γενιά θυμάτων ή θυτών και να αναπτύξουν παραβατική συμπεριφορά με συνηθισμένες μορφές τη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ, τη φυγή από το σπίτι και τα πολλαπλά προβλήματα στο σχολείο.

  Οι γονείς οι οποίοι καταφεύγουν στην χρήση σωματικής βίας είναι άτομα «προβληματικά». Η χρησιμοποίηση της βίας, απέναντι στα παιδιά, αποτελεί γι’ αυτούς μία μορφή διεξόδου, από τα όσα τους απασχολούν. Σε καμία όμως περίπτωση το γεγονός αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία. Η μηδενική ανοχή, θα πρέπει να κυριαρχεί απέναντι σε κάθε μορφή βίας η οποία απευθύνεται σε παιδιά, ακόμη και όταν αυτή εμφανίζεται με την πρόφαση του σωφρονισμού.

  Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος παράγοντας που να προκαλεί τη βία ή να καθορίζει πως ένας άνθρωπος στη ζωή του θα ασκήσει βία. Διαμορφώνεται μέσω της αλληλεπίδρασης διαφόρων και ίσως διαφορετικών παραγόντων , γεγονός που επαληθεύει την πολυπλοκότητά του. Οι ορισμοί που έχουν δοθεί για την ενδοοικογενειακή κακοποίηση και τις μορφές της είναι πολυάριθμοι. Οι τραυματικές επιπτώσεις της παιδικής κακοποίησης εμφανίζονται ιδιαίτερα ισχυρές για τα παιδιά, ενώ πολλοί ερευνητές υπογραμμίζουν σημαντικά την μακροχρόνια δράσης τους.

  Με βάση λοιπόν τα παραπάνω συμπεραίνουμε την σπουδαιότητα των μέτρων αρωγής και προστασίας των θυμάτων. Η συμβολή ειδικευμένων επαγγελματιών (ψυχολόγων, γιατρών, εγκληματολόγων, νομικών, κοινωνιολόγων κ.τ.λ.), κρίνεται σημαντική και απαραίτητη για την παροχή θεραπευτικού – προστατευτικού πλαισίου. Καθώς επίσης και η καθιέρωση θεραπείας των υπολοίπων μελών της οικογένειας αλλά και μεταχείρισης του δράστη (ανάλογα με την περίπτωση). Τέλος επιτακτική καθίσταται η δημιουργία στρατηγικών πρόληψης, που θα αποτρέψουν την διαιώνιση του φαινομένου.

Πως ορίζεται η μοναξιά και πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

  Η μοναξιά είναι ένα θλιβερό συναίσθημα απομόνωσης από τους άλλους ανθρώπους, που συνοδεύεται συνήθως από κούραση ψυχική, πικρία ακόμη και απόγνωση. Δεν ταυτίζεται με την συνειδητή επιλογή κάποιου να μείνει μόνος του.

  Όταν κανείς  επιλέγει να περάσει λίγο χρόνο μακριά από τους άλλους για να ηρεμήσει και να σκεφτεί δεν πάσχει από μοναξιά. Όταν είμαι μόνος, μπορεί να ξαναζώ ένα ευχάριστο περιστατικό, να σκέφτομαι μια πρόσφατη συνάντηση, μπορεί να φαντάζομαι ή να αναμένω ένα ταξίδι, μπορεί να εξετάζω ένα θέμα ή ένα πρόβλημα, μπορεί να σκέφτομαι μια ιδέα ή κάτι που σχεδιάζω, μπορεί απλώς να κοιτάζω τη φύση και τα χρώματα. Συχνά το να είμαι μόνος με διευκολύνει στο να παίρνω αποφάσεις, να φτάνω στα δικά μου συμπεράσματα, χωρίς πίεση ή επίδραση από άλλους γράφει ο Clark Moustakas . Όταν όμως δεν είναι αποτέλεσμα επιλογής, αισθάνεται κανείς ένα αόριστο αίσθημα έλλειψης ικανοποίησης, ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι υπάρχει ένα  κενό στη ζωή του.

  Επιπλέον, η μοναξιά δεν ταυτίζεται με την κοινωνική απομόνωση και έτσι  μπορεί κάποιος να βιώσει μοναξιά ακόμη και όταν βρίσκεται μέσα στο πλήθος, στην παρέα του ή στην οικογένειά του, αν αισθάνεται ότι οι άλλοι τριγύρω δεν τον ακούνε, δεν τον κατανοούν, ή δεν τον αγαπούν. Υπάρχουν άτομα με ελάχιστους φίλους που όμως δεν νιώθουν μοναξιά και άτομα περιτριγυρισμένα από πολλούς φίλους που νιώθουν ολομόναχα.

  Μάλιστα, ερευνητές διακρίνουν δύο τύπους μοναξιάς. Ο ένας τύπος είναι η κοινωνικού τύπου μοναξιά που είναι αποτέλεσμα έλλειψης κοινωνικών σχέσεων και η συναισθηματικού τύπου που είναι αποτέλεσμα της απουσίας ενός σταθερού και ειλικρινούς δεσμού με ένα άλλο πρόσωπο που προσφέρει αγάπη και ασφάλεια.

  Η μοναξιά σχετίζεται με την καταθλιπτική διάθεση ή συναίσθημα, δηλαδή το συναίσθημα της λύπης, θλίψης ή ακόμα και της απόγνωσης που εκδηλώνεται με δυσφορία, κλάμα και συχνή λεκτική διατύπωση αυτής της δυσφορίας, απουσία ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής, μειωμένη ενεργητικότητα, η διαταραχή όρεξης και ύπνου, η αυτό-υποτίμηση και αυτό-μομφή.

  Η διαφορά βρίσκεται στις πηγές των δύο φαινομένων, της μοναξιάς και της κατάθλιψης. Η μοναξιά θεωρείται ως συνέπεια της αποτυχίας του ατόμου ή της έλλειψης ικανοτήτων στον διαπροσωπικό τομέα μόνο. Η κατάθλιψη μπορεί να προέρχεται από αποτυχίες σε διάφορους τομείς, κυρίως από αποτυχίες στην εκτέλεση ενός έργου, από την αδυναμία πραγματοποίησης σκοπών και εκπλήρωσης προσδοκιών, καθώς και από τα διάφορα, αιφνίδια εμφανιζόμενα, τραυματικά γεγονότα για παράδειγμα ο θάνατος ενός σημαντικού προσώπου.

  Όσο περισσότερο είναι κάποιος αποδεκτός από τους συνομηλίκους του, τόσο λιγότερη μοναξιά κοινωνικού τύπου αισθάνεται. Φαίνεται αντίθετα, ότι τα παιδιά που δεν είναι συμπαθή και απορρίπτονται από τους συνομηλίκους τους, κινδυνεύουν περισσότερο να νιώσουν μοναξιά. Όσο περισσότερο μάλιστα απορρίπτεται κάποιος από τους συνομηλίκους του, τόσο μεγαλύτερη μοναξιά νιώθει.

  Η ύπαρξη ενός πολύ καλού φίλου είναι ασπίδα κατά της μοναξιάς. Ο καλός φίλος, στον οποίο κάποιος μπορεί να μιλήσει εμπιστευτικά και να αναζητήσει βοήθεια σε δύσκολες στιγμές, προφυλάσσει από την συναισθηματικού τύπου μοναξιά. Ο καλός φίλος μπορεί να μην είναι από την ίδια τάξη αλλά από κάποια άλλη τάξη στο ίδιο σχολείο, από το φροντιστήριο, από τη γειτονιά ή και μέσα από την οικογένεια (ο αδελφός - αδελφή).

  Επομένως, αισθάνεται κανείς μοναξιά, όταν έχει λιγότερες διαπροσωπικές σχέσεις από όσες θα επιθυμούσε ή όταν αυτές οι σχέσεις δεν είναι τόσο ικανοποιητικές όσο θα ήθελε. Όταν οι σχέσεις είναι υγιείς (υπάρχει ειλικρίνεια, αγάπη, επικοινωνία) δεν αισθανόμαστε τόσο μόνοι.

  Η αυτοεκτίμηση είναι μια προσωπική εκτίμηση της αξίας του ατόμου και αναφέρεται σε συναισθήματα αποδοχής και αυτοσεβασμού. Η αυτοεκτίμηση έχει τις ρίζες της στον κοινωνικό περίγυρο. Η εικόνα που σχηματίζει κάποιος για τον εαυτό του μοιάζει με έναν κοινωνικό καθρέφτη, δεδομένου ότι η εικόνα αυτή συντίθεται από τις εντυπώσεις που νομίζουμε ότι οι άλλοι έχουν για μας. Εννοείται ότι δεν ασκούν όλα τα μέλη του κοινωνικού περίγυρου ίση επιρροή στη ζωή ενός ατόμου. Αντιθέτως οι γνώμες κάποιων ανθρώπων αξιολογούνται από το άτομο ως πιο σημαντικές (της μητέρας, του πατέρα, των αδελφών, των δασκάλων, των φίλων, των συμμαθητών)

Η χαλάρωση, ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή μας.

  Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων είναι ή φαίνεται να είναι συνεχώς σε ένταση. Πολλές φορές όμως είναι ανάγκη για την επιβίωση μας να επιλέγουμε την αποφόρτιση ή αλλιώς χαλάρωση για να επανέλθουμε πιο δυνατοί και έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις καθημερινές προκλήσεις. Όλοι οι έμβιοι οργανισμοί χρειάζονται τη χαλάρωση, την αποφόρτιση για να διατηρήσουν την ισορροπία στη λειτουργία τους. Αν σε μια γάτα αρκεί να τεντώσει τα πόδια της για να ξεπιαστεί, ή σ’ ένα σκύλο να κοιμηθεί μερικές ώρες για να πάρει δυνάμεις, ένας άνθρωπος χρειάζεται, εκτός από το σώμα του, να καταφέρει να αδειάσει το κεφάλι του από τις συνεχείς σκέψεις για να χαλαρώσει πραγματικά και ν’ αναζωογονηθεί.

  Πόσο δύσκολα όμως καταφέρνουμε να το πραγματοποιήσουμε αυτό; Οι συνηθισμένες συνταγές εκτόνωσης, όπως η τηλεόραση, το φαγητό για κάποιους, το μόνο που κάνουν είναι απλώς να μας κάνουν να ξεχαστούμε λίγο. Δεν αδειάζουμε αλλά ξεχνιόμαστε, με άλλα λόγια ότι μας απασχολεί παραμένει ενεργό, αλλά στο πίσω μέρος το μυαλού μας. Σαν να κάνει θόρυβο μια συσκευή μέσα στο σπίτι, κι αντί να την βγάλουμε απ’ την πρίζα, κάνουμε κάτι άλλο για να μην προσέχουμε πια το θόρυβο. Αυτό όμως μας κουράζει, δεν μας ξεκουράζει τελικά.

  Κάντε μια μικρή άσκηση που διαρκεί μόνον μερικά δευτερόλεπτα. Πάρτε μια βαθιά ανάσα και κλείστε μαλακά τα μάτια. Φέρτε στο νου σας μια υπέροχη εικόνα στη φύση, εκεί που θα σας άρεσε να βρεθείτε τώρα. Δείτε την εικόνα με όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε. Μετά προσπαθήστε να μυρίσετε το περιβάλλον, να φέρετε στη μύτη σας τις μυρωδιές. Απολαύστε την αίσθηση για λίγο. Μετά, ανοίξτε σιγά σιγά τα μάτια. Σκεφτείτε πως νιώθετε με μία σκέψη ή με μία φαντασίωση που σας ταξιδεύει.

  Τα θέματα της ζωής, δεν σταματούν, εμείς όμως μπορούμε (και χρειάζεται) να κάνουμε διάλειμμα απ’ αυτά. Πριν από εμάς υπήρχαν θέματα στο κόσμο που απαιτούσαν λύσεις, το ίδιο θα ισχύει και μετά το θάνατο μας. Η ζωή μας η ίδια, συνεχώς θα μας φέρνει αντιμέτωπους με διλήμματα και θέματα να λύσουμε. Κάποια ίσως είναι σοβαρότερα από κάποια άλλα. Όμως, δεν μπορούμε ν’ ασχολούμαστε ακόμα και στον ύπνο μας μ’ αυτά.

  Σκεφτείτε λοιπόν πως λύνοντας όλα τα προβλήματα, δεν παίρνετε καμία ανάσα απ’ αυτά, διότι συνεχώς εμφανίζονται άλλα. Επιπλέον καμία λύση δεν μπορεί να βρεθεί μέσα σ’ ένα υπερφορτισμένο μυαλό. Για να λύσουμε τα θέματα που μας απασχολούν, συνήθως χρειάζεται να κάνουμε το αντίθετο απ’ ότι νομίζουμε, δηλαδή να τα αφήσουμε για λίγο στην άκρη. Αν αυτό φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο δοκιμάστε την άσκηση που πρότεινα παραπάνω. Αν δεν καταφέρνετε να συγκεντρωθείτε στην εικόνα, τότε το στρες που έχετε μαζέψει είναι πράγματι πάρα πολύ.

  Είναι σημαντικό να γίνεται αποφόρτιση σε στιγμές μεγάλης έντασης αλλά και κάθε στιγμή μέσα στη μέρα. Αν λοιπόν διαπιστώσατε πως είστε υπερφορτισμένος ή αγχωμένος μην περιμένετε τις διακοπές για να χαλαρώσετε. Το σώμα χρειάζεται άσκηση για να εκτονωθεί. Μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιες ήπιες ασκήσεις διατάσεων, για να τεντώσετε το σώμα. Επίσης το κολύμπι και η yogα ή τα σπορ προσφέρουν εκτόνωση. Βάλτε τα στη ρουτίνα της ημέρας σας.

  Θα μπορούσατε να ακολουθήσετε τη βασική τεχνική άμεσης χαλάρωσης.
Κάνετε μερικές διατάσεις και κινήσεις για να χαλαρώσετε το σώμα σας. Για παράδειγμα κινήστε το λαιμό σας, χαλαρώστε τους ώμους, τινάξτε λίγο τα χέρια και τα πόδια σας. Μετά, κλείστε τα μάτια για λίγο και παρακολουθείστε την αναπνοή σας με τον εξής τρόπο: Κάνετε μια βαθιά εισπνοή και προσπαθήστε μεγαλύτερη (μακρύτερη) εκπνοή, μέχρι να αδειάσει τελείως ο αέρας από μέσα σας. Κρατήστε την αναπνοή σας για λίγο.

  Προσπαθήστε να αναπνέετε αθόρυβα, ήρεμα και ρυθμικά. Επαναλάβετε την παραπάνω αναπνοή μερικές φορές μέχρι να αρχίσετε να νοιώθετε πιο χαλαροί(αν έρχονται σκέψεις ή συναισθήματα αφήστε να φύγουν κι εστιαστείτε στην αναπνοή σας). Αν μπορείτε συνεχίστε να αναπνέετε μ’ αυτόν τον ρυθμό για πέντε με δέκα λεπτά. Μετά ανοίξτε σιγά σιγά τα μάτια κι απολαύστε τον κόσμο μ’ άλλο βλέμμα. Πιο καθαρό κι ανάλαφρο. Η τεχνική αυτή είναι κατάλληλη επίσης και για να ηρεμήσετε όταν νοιώθετε ένταση, άγχος, αναστάτωση, θυμό, λύπη, ανησυχία, μπέρδεμα.

  Είναι σημαντικό να βγάλετε τις έννοιες από την πρίζα του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος αποφορτίζεται κατά τα η διάρκεια του ύπνου. Συνήθως με όποιες σκέψεις κοιμηθούμε, αυτές μπορεί να μας ταλαιπωρούν στον ύπνο μας και να είναι απ’ τις πρώτες που θα έρθουν στο νου μας μόλις ξυπνήσουμε. Γι’ αυτό, όταν ξαπλώσετε για ύπνο, κάντε μερικές θετικές σκέψεις. Βρείτε ακόμα και τα μικρότερα πράγματα για τα οποία νοιώθετε ευγνώμονες για τη μέρα που πέρασε. Ή κάντε την τεχνική της αναπνοής και πηγαίνετε βόλτα σ’ ένα τοπίο στη φύση που σας ευχαριστεί πραγματικά(με την σκέψη σας), μέχρι να σας πάρει ο ύπνος.

  Μην ξεχνάτε πως το χαμόγελο βελτιώνει τη διάθεση. Έχει αποδειχτεί ερευνητικά πως οι συσπάσεις των μυών του προσώπου όταν χαμογελάμε στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο που επηρεάζουν θετικά τη διάθεση μας. Γι’ αυτό χαμογελάτε χαλαρά κι ας μην το νοιώθετε, σε λίγα λεπτά θα νοιώσετε πιο θετική τη διάθεσή σας. Η τέχνη της χαλάρωσης δεν προκύπτει αυτονόητα (καμιά φορά ούτε στις διακοπές), αλλά επιτυγχάνεται σταδιακά. Γι’ αυτό ξεκινήστε με ασκήσεις χαλάρωσης και θετικές σκέψεις από τώρα. Τα αποτελέσματα σε λίγο καιρό θα σας ξεκουράσουν πραγματικά.

ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΖΗΛΕΙΑΣ

Η συνέντευξη με θέμα τη ΖΗΛΕΙΑ στην εκπομπή ΕΛΕΥΘΕΡΑ του Βαγγέλη Μάστορα για το τηλεοπτικό κανάλι του ARTTV. 

ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ

Ομιλία από το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο των ΣΧΟΛΩΝ ΓΟΝΕΩΝ  '' η οικογένεια εκπαιδεύεται....διά βίου ΄΄ με θέμα :  
   Το αμφίπλευρο όφελος από τα σεμινάρια των σχολών γονέων στους εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους αντίστοιχα

   Αθήνα   8-9-10  Νοεμβρίου 2012

Το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στη ζωή μας.

 

  Ο κυβερνοεθισμός δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί επίσημα από την παγκόσμια ψυχιατρική κοινότητα ως ψυχική ασθένεια, ωστόσο οι περισσότεροι ειδικοί ήδη κάνουν λόγο για μια νέα μορφή εξάρτησης, η οποία έχει πολλά από τα τυπικά χαρακτηριστικά άλλων, αναγνωρισμένων μορφών ψυχοσωματικής εξάρτησης, όπως είναι η εξάρτηση από τα ναρκωτικά: εθισμός, σύνδρομο στέρησης, απομόνωση, χαμηλή σχολική επίδοση, παραμέληση της σωματικής υγιεινής, αϋπνία, κόπωση, έλλειψη ενδιαφέροντος για τον εαυτό σου και τους άλλους, επιθετική συμπεριφορά, τάσεις αυτοκτονίας.

  Είναι ηλικίας από 12 έως 24 ετών, κυρίως αγόρια. Κάθονται κατά μέσο όρο 17 ώρες την ημέρα μπροστά στον υπολογιστή τους, παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια, σερφάροντας στο Διαδίκτυο ή συνομιλώντας με τους κυβερνοφίλους τους. Πολλές φορές ξεχνάνε να φάνε ή να φροντίσουν τον εαυτό τους και έχουν χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο. Πραγματικούς φίλους δεν έχουν. Υποφέρουν από αϋπνία και μπορεί να γίνουν επιθετικοί αν κάποιος τολμήσει να τους στερήσει την αγαπημένη τους ενασχόληση.

  Είναι οι «διαδικτυομανείς», άτομα που παρουσιάζουν μια νέα μορφή εξάρτησης, την εξάρτηση από τον κυβερνοχώρο, που απειλεί τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική τους υγεία. Η ολοκληρωτική καταβύθιση στην εικονική πραγματικότητα είναι ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο, που τα τελευταία χρόνια εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς σε άτομα κυρίως νεαρής ηλικίας, τα οποία είναι πιο ευάλωτα στις πάσης φύσεως μόδες που εύκολα εξελίσσονται σε πραγματικές εξαρτήσεις. Είναι μάλιστα τόσο ισχυρή η γοητεία που ασκεί το ηλεκτρονικό μέσο στον υπό διαμόρφωση πνευματικό και συναισθηματικό κόσμο του εφήβου, ώστε κάθε προσπάθεια των γονέων να βάλουν φρένο σε αυτή την πρωτόγνωρη μορφή εξάρτησης αντιμετωπίζεται συχνά με υπερβολικά ξεσπάσματα θυμού ή ακόμη και βίας από την πλευρά των εφήβων.

  Στην Ευρώπη ολοένα και περισσότερες χώρες προχωρούν στη δημιουργία θεραπευτικών προγραμμάτων απεξάρτησης από την «κυβερνομανία», την πολύωρη και σχεδόν αποκλειστική ενασχόληση με την εικονική πραγματικότητα του κυβερνοχώρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο πρώτο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο για την Έρευνα, την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση των Κινδύνων στη Χρήση του Διαδικτύου, που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα τον Νοέμβριο του 2009 με πρωτοβουλία της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, στη Θεσσαλία το ποσοστό των εθισμένων στο Διαδίκτυο εφήβων ανέρχεται σε 8,2%, ενώ σε πιο ακριτικές περιοχές, όπως η Κως και η Χίος, τα ποσοστά αγγίζουν το 11,3% και 15% αντίστοιχα.

  Εκατομμύρια είναι τα παιδιά που παρουσιάζουν εθισμό στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ειδικά τα αγόρια, μοιάζουν πιο ευάλωτα στη νοσηρή χρήση, κυρίως σε παιχνίδια όπου κυριαρχεί η βία ως μέσο, αλλά και ως απώτερος στόχος. Τι μπορούν όμως να κάνουν οι γονείς, για να περιορίσουν την πιθανότητα εξάρτησης; Η ακρότητα της θεματολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών είναι πολλές φορές τρομακτική. Αιματηρές μάχες, μαζικές καταστροφές, θάνατοι, ωμή και αλόγιστη χρήση βίας, που επιβραβεύεται με πόντους όσο περισσότερο τα παιδιά τη χρησιμοποιούν.

  Τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν, πως πράγματι μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη συμπεριφορά ενός παιδιού, στο βαθμό όμως που συνυπάρχουν και κάποιοι άλλοι αρνητικοί παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί είναι η προσωπικότητα του παιδιού (π.χ. εσωστρέφεια, καταπιεσμένη επιθετικότητα) και στοιχεία του οικογενειακού περιβάλλοντος, όπως π.χ. η χρήση ψυχολογικής ή σωματικής βίας στην οικογένεια, η απουσία ορίων ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, η ελλειμματική κοινωνικοποίηση του παιδιού και η απουσία θετικών γονεϊκών προτύπων συμπεριφοράς.

  Σε τέτοιες περιπτώσεις, όπου πολλοί επιβαρυντικοί παράγοντες επιδρούν στον ψυχισμό του παιδιού και παράλληλα εκείνο εκτίθεται στην αλόγιστη χρήση βίας μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, τότε το παιδί είναι πιθανό να παρουσιάσει επιθετικότητα απέναντι στον εαυτό του ή σε άλλα παιδιά.
Η συστηματική χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί στον εθισμό.

  Ωστόσο όμως οι γονείς θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά τους, λαμβάνοντας υπόψη τους τα παρακάτω: η υπερβολική ενασχόληση των παιδιών με ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να δημιουργήσει εξάρτηση και να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών. Για αυτό πρέπει από πολύ νωρίς να έχετε προστατευτικό ρόλο. Τα διάφορα ηλεκτρονικά παιχνίδια και βιντεοπαιχνίδια, για να πωλούνται στη χώρα μας, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του νόμου για την Προστασία του Καταναλωτή, πρέπει να είναι ηλικιακά διαβαθμισμένα από την κατασκευάστρια εταιρεία. Η πιο καθιερωμένη ηλικιακή ταξινόμηση των παιχνιδιών που κυκλοφορούν στη χώρα μας και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. είναι αυτή του συστήματος Pegi, που παρουσιάζει τις εξής ηλικίες: 3+, 7+, 12+, 16+ και 18+.

  Στη συσκευασία του ηλεκτρονικού παιχνιδιού υπάρχουν συχνά εικονογραφήματα, που περιγράφουν αν το παιχνίδι εμπεριέχει απεικονίσεις βίας, σεξουαλικής συμπεριφοράς, χρήσης ναρκωτικών ή απεικονίσεις που παροτρύνουν τον τζόγο ή είναι τρομακτικές για μικρά παιδιά. Ανάλογα με την ηλικία των παιδιών φροντίστε να επιλέξετε τα κατάλληλα.

  Αποφεύγετε παιχνίδια, που ενέχουν κινδύνους για τη ψυχολογική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των παιδιών. Τέτοια θεωρούνται προϊόντα που: προκαλούν ανησυχία, ανασφάλεια, φόβο, ταραχή, παιχνίδια που παροτρύνουν σε επιθετική συμπεριφορά και ειδικότερα σε χρήση ή άσκηση βίας. Παράλληλα παιχνίδια τα οποία προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και εμποδίζουν την ανάπτυξη μίας υγιούς συμπεριφοράς ή προτρέπουν στην υιοθέτηση αντικοινωνικών προτύπων συμπεριφοράς, καθώς και προτύπων επιζήμιων για το περιβάλλον. Τέλος παιχνίδια που καλλιεργούν διακρίσεις λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας ή ιθαγένειας ή και επαγγέλματος.

  Η αποδοχή της ανάγκης του παιδιού να παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια, αλλά παράλληλα ο έλεγχος (ιδιαίτερα για την επιλογή λιγότερο βίαιων παιχνιδιών, όπως και στο χρόνο που το παιδί αφιερώνει σε αυτά) χωρίς να είναι ασφυκτικός, μπορεί να αποβούν προστατευτικοί μηχανισμοί. Κλείνοντας την οθόνη δε σημαίνει ότι προστατεύετε αποτελεσματικά το παιδί. Η βία της εικονικής πραγματικότητας, μέσω ενός μηχανισμού απαγόρευσης από την πλευρά των γονιών, μπορεί να γίνει γοητευτική και να μαγνητίσει το παιδί. 

  Η παρότρυνση και η οργάνωση από την πλευρά σας άλλων δημιουργικών δραστηριοτήτων θα αντισταθμίσουν και θα ελαχιστοποιήσουν την επιρροή των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Τέλος, είναι καλό να καλλιεργείτε στο παιδί το αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας, που θα νικήσει τις εικόνες ατέρμονης βίας που συχνά το περιβάλλουν.

 

 

 

Πως λειτουργούν οι μηχανισμοί άμυνας σε έναν καπνιστή.

 Είναι σημαντικό να αντιλαμβανόμαστε το κάπνισμα, ως ακριβώς αυτό που είναι, δηλαδή μια εξάρτηση από μια ουσία. Όπως συμβαίνει με το αλκοόλ και με ναρκωτικές ουσίες, έτσι και ο καπνιστής ουσιαστικά δεν είναι παρά ένας χρήστης νικοτίνης. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε όπως και τους υπόλοιπους εξαρτημένους από ουσίες.Να εντοπίσουμε τις άμυνες, την αντίσταση, το βαθμό της εξάρτησης, ξεκινώντας βέβαια από το γιατί ξεκινήσαμε και γιατί συνεχίζουμε να καπνίζουμε.

 Σημαντικό είναι να αποδεχτούμε ότι κάθε καπνιστής είναι εντελώς διαφορετικός από τον διπλανό του, και ότι δεν υπάρχει μια συνταγή που να πιάνει για όλους, ωστόσο, ένας είναι ο κοινός παρονομαστής η θέληση.
Γιατί λοιπόν ξεκινάμε το κάπνισμα; Οι πιο συχνοί λόγοι είναι για να ανήκουμε σε μια ομάδα, να γίνουμε αποδεκτοί ή ακόμα και γιατί μας πιέζουν οι συνομήλικοι (ιδίως σε μικρότερες ηλικίες).

Επιπλέον τα παιδιά καπνιστών είναι πολύ πιο πιθανό να γίνουν και αυτά καπνιστές, όπως και η έκφραση επαναστατικότητας και αντιδραστικότητας στην εφηβεία οδηγεί στο κάπνισμα. Σε μια ηλικία δηλαδή,που αποδεδειγμένα χαρακτηρίζεται από την αίσθηση του άτρωτου, ο έφηβος αψηφά πολλούς κινδύνους γιατί δεν μπορεί ακόμα πλήρως να κατανοήσει τον κίνδυνο που διατρέχει. Παράλληλα, η αναζήτηση ανακούφισης ή παρηγοριάς σε μια δύσκολη στιγμή, όπως σε έναν χωρισμό από κάποιο αγαπημένο πρόσωπο και τέλος ενδόμυχα συναισθήματα αυτοκαταστροφής ή εκδικητικότητας θα μπορούσαν να οδηγήσουν κάποιον στο κάπνισμα.

  Ποιοι είναι όμως οι μηχανισμοί άμυνας που επιστρατεύει ο εξαρτημένος από μια ουσία;Οι μηχανισμοί άμυνας είναι χαρακτηριστικά της ανθρώπινης σκέψης που λειτουργούν είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα, για να προστατεύσουν τον εαυτό μας από την επίγνωση δύσκολων ή επίπονων συναισθημάτων, γεγονότων και πληροφοριών. Ορισμένοι από τους μηχανισμούς άμυνας που εντοπίζουμε στις εξαρτήσεις είναι η άρνηση, η παρανοειδής προβολή (σοβαρή βλάβη της αίσθησης της πραγματικότητας), η αποφυγή, η απομόνωση συναισθήματος, η εκλογίκευση και η διανοητικοποίηση.

 Στην άρνηση και φυσικά στην παρανοειδή προβολή φυσικά καταλαβαίνουμε ότι είναι πολύ δύσκολη η επίδραση της λογικής,των αντικειμενικών πληροφοριών ή των απόψεων των άλλων. Κανείς δεν μπορεί να πείσει κάποιον, όσο βρίσκεται σε άρνηση. Όταν αναφερόμαστε στην άρνηση, δεν πρόκειται για ψεύδος, ανειλικρίνεια ή άλλες μορφές συνειδητής και επιτηδευμένης τέτοιας ενέργειας. Η άρνηση έχει τις ρίζες της σε μια παρερμηνεία της πραγματικότητας που το άτομο πιστεύει ακράδαντα και επίμονα και δεν επηρεάζεται από κανέναν, χαρακτηρίζοντας τις απόψεις των άλλων ως ψευδείς έως και κακεντρεχείς.

  Συχνά ο εξαρτημένος χρειάζεται πιο δραστικά μέτρα από το να αρνείται το πρόβλημα της εξάρτησής του και καταφεύγει σε άλλους μηχανισμούς άμυνας, όπως είναι η εκλογίκευση, η διανοητικοποίηση, ή η αποφυγή. Οι εκλογικεύσεις πολλές φορές είναι πολύ ευρηματικές σκέψεις-θεωρίες που προσφέρουν στον εξαρτημένο ακόμα μεγαλύτερη συγκάλυψη του προβλήματος.Δικαιολογίες, εξηγήσεις, παράπονα, προσπαθούν να καλύψουν το θέμα ή να παρακάμψουν την προσοχή σε άλλο εκτός θέματος ζήτημα.

  Η εκλογίκευση είναι ένας μηχανισμός άμυνας, μια εσφαλμένη πεποίθηση που δε βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα αλλά ταυτόχρονα μοιάζει πιστευτή σε αυτόν που την εκφράζει. Μερικές από τις πιο γνωστές εκλογικεύσεις που χρησιμοποιούν οι καπνιστές όταν προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα, θα μπορούσαν να ήταν « Θα κάνω μόνο ένα», ή «Σήμερα είναι μια δύσκολη μέρα», ή «θα κάνω ένα τσιγάρο», ή «Ο Τάδε κάπνιζε και ήταν γερός μέχρι τα 90 του» όπως και «Τόσα που εισπνέουμε με τη ρύπανση του αέρα, αυτό σε πείραξε», ή «Το τσιγάρο είναι παρέα».

 Για να γίνουν όμως πιο κατανοητά τα παραπάνω παραθέτω κάποια παραδείγματα τα οποία θα ήταν βοηθητικά για να καταλάβουμε τους μηχανισμούς άμυνας, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές που εκδηλώνει ένας καπνιστής.

 Η Άρνηση: το πρόβλημα δεν έχει γίνει συνειδητό από το άτομο- πχ. δεν είμαι εξαρτημένος, μπορώ και να μην καπνίσω.

 Το Ψεύδος: διαστρεβλώνουμε την πραγματικότητα,παραλείποντας σημαντικές λεπτομέρειες- π.χ. δεν είχα ποτέ ιδιαίτερα προβλήματα στην αναπνοή και την αντοχή εξαιτίας του τσιγάρου

 Ο Εκνευρισμός: χάνουμε την ψυχραιμία μας όταν γίνεται αναφορά στο πρόβλημα- π.χ. πάλι θα μου κάνεις κήρυγμα για το τσιγάρο;Φτάνει πια!

Κατηγορώντας άλλους:επίθεση στο άτομο που επισημαίνει το πρόβλημα- π.χ. λες κι εσύ δεν έχεις τα δικά σου προβλήματα, χάσε πρώτα κάνα κιλό και μετά κάνε μου κήρυγμα.

 Οι Απειλές: χρησιμοποιώντας απειλές για να κάνουμε τον άλλον να αλλάξει θέμα ή να σταματήσει να επιμένει- π.χ. καπνιστή με γνώρισες, αν δε σου αρέσω, εκεί είναι η πόρτα.

 Η Προβολή: προσπαθούμε να αποδώσουμε το πρόβλημα και σε άλλους για να εξαλείψουμε την προσοχή από πάνω μας- π.χ. νομίζω ότι ο τάδε μόλις ξεκίνησε το κάπνισμα, εκεί να δεις πρόβλημα.

 Η Απόδοση ευθυνών σε άλλους: όταν καθιστούμε άλλους υπεύθυνους για την εξάρτησή μας- π.χ. φταίει ο αγχώδης τρόπος ζωής μου.

 Το Χιούμορ: μετατρέπουμε το πρόβλημα σε αστείο για να το κάνουμε να φαίνεται λιγότερο σοβαρό- π.χ. έλα μωρέ τώρα,καπνίζω για να με βρίσκεις εύκολα στο σκοτάδι!

 Η Εκλογίκευση-Διανοητικοποίηση: χρήση λογικής (ψευδούς λογικής) για να πείσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους ότι δεν υπάρχει πρόβλημα- π.χ. αφού μπορώ να ανέβω σκάλες, αφού δεν υπάρχει ιστορικό καρκίνου στην οικογένεια, αφού μπορώ να το ελέγξω, αφού το κράτος κερδίζει χρήματα από τους φόρους.

 Η Απόσυρση: επιλέγουμε να μη συμμετέχουμε καθόλου σε σχετική συζήτηση και σωπαίνουμε ή αποχωρούμε.

 Η Ελαχιστοποίηση: συμφωνούμε ότι υπάρχει πρόβλημα,αλλά το παρουσιάζουμε μικρότερο από ότι είναι- π.χ. εντάξει θα το κόψω, αλλά δεν καπνίζω και ιδιαίτερα πολύ, ο Τάδε καπνίζει πολύ περισσότερο.

 Η Αλαζονία: παρουσιάζουμε τον εαυτό μας υπό έλεγχο-π.χ. μπορώ να το κόψω οποιαδήποτε στιγμή, θα το κάνω όταν εγώ θέλω.

 Η Επιθετικότητα, φωνές: ανεβάζουμε τους τόνους και δημιουργούμε ένταση, για να επιβληθούμε ή για να τρομάξουμε τον άλλον- π.χ.(δυνατή φωνή) σταμάτα πια με το τσιγάρο!!

 Οι άμυνες και οι αντιστάσεις είναι τόσο ισχυρές, που ωθούν συχνά τον καπνιστή σε συμπεριφορές που όχι απλώς δημιουργούν αντιπαραθέσεις, αλλά και συχνά θολώνουν τελείως την ευγένεια, την λογική και την ευθυκρισία, έτσι βλέπουμε γονείς να κάνουν τα παιδιά τους παθητικούς καπνιστές, εγκύους να καπνίζουν, κτλ.

 Παράλληλα με τις μεθόδους της σωματικής αποτοξίνωσης, το άτομο και οι κοντινοί του πρέπει να αντιμετωπίσουν και όλες αυτές τις πεποιθήσεις που έχει δημιουργήσει ο νους του εξαρτημένου για να προσπαθεί να δαμάζει τη φωνή της λογικής, που γνωρίζει καλά ότι πρόκειται για μια συνήθεια βλαβερή στον ίδιο και στους άλλους, με ολέθρια συχνά αποτελέσματα.Συνήθως αυτός που είναι έτοιμος από μόνος του να το κόψει έχει αρχίσει να χαλαρώνει όλες αυτές τις αντιστάσεις και παλεύει πλέον με τη σωματική εξάρτηση και σίγουρα και με μια ψυχολογική αδυναμία (νομίζει ότι δε θα μπορέσει αλλιώς να καταπολεμήσει μια στιγμή άγχους).

Ποιοι είναι οι μηχανισμοί άμυνας και πως βοηθούν τα άτομα με ψυχικό πόνο;

  Οι μηχανισμοί άμυνας είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει ένας ενήλικας τον ψυχικό πόνο, την απειλή και το άγχος, που τους προκαλούν άλλοι άνθρωποι ή καταστάσεις. Οι μηχανισμοί άμυνας αφορούν περισσότερο μια σχέση του εσώτερου εαυτού μας και των ενορμήσεών μας, μια προσπάθεια του εαυτού μας να αλλάξει, να απομακρύνει ή να τροποποιήσει οποιαδήποτε εσωτερική σύγκρουση, που αντιμετωπίσθηκε κάποτε με ψυχικό κόστος. Αν και ανακουφίζουν δε λύνουν αυτές τις εσωτερικές συγκρούσεις.

  Οι μηχανισμοί άμυνας του εαυτού μας διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Είναι ο τρόπος, που ο εαυτός επιλέγει να αντιμετωπίσει τον εσωτερικό ή εξωτερικό κίνδυνο και την απειλή του συναισθηματικού πόνου. Πολλές φορές αυτός ο κίνδυνος δεν είναι αληθινός αλλά περισσότερο ανάγεται σε πρώιμες εμπειρίες του παρελθόντος. Οι αμυντικοί μηχανισμοί, συνειδητοί ή ασυνείδητοι, μας ανακουφίζουν από το άγχος, την εσωτερική δηλαδή ένταση που προκαλούν οι συγκρούσεις με τον εαυτό μας, με τους άλλους ή τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Συνήθως, είναι ασυνείδητοι και εξυπηρετούν τις ασυμβίβαστες με τις πεποιθήσεις μας και την λογική μας επιθυμίες ή τις ‘’παράλογες’’ κατά τη γνώμη μας απαιτήσεις των άλλων, αυτές δηλαδή που αδυνατούμε να ικανοποιήσουμε.

  Οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι πάρα πολλοί, και δεν χρησιμοποιούνται όλοι από όλους. Συνήθως, αυτοί που χρησιμοποιούν λιγότερους ή αυτούς που ονομάζονται «ώριμοι μηχανισμοί άμυνας» (όπως το χιούμορ, ο αλτρουισμός, η μόνωση του συναισθήματος κλπ), αντί των « ανώριμων μηχανισμών άμυνας» (όπως η άρνηση) έχουν πίσω τους μια πιο φυσιολογική παιδική ηλικία, μια καλύτερη επεξεργασία και λύση των παιδικών βιωμάτων.

  Η αντιμετώπιση των εμπειριών στη ζωή με την χρήση μόνο αμυντικών μηχανισμών οδηγεί στην ανάπτυξη νευρωσικών συμπτωμάτων ή στην δυσλειτουργία του ατόμου στην διαπροσωπική και επαγγελματική του ζωή, επειδή διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Είναι προτιμότερο να προσπαθούμε να δείχνουμε τα αληθινά μας συναισθήματα, χωρίς λογοκρισία και φόβο για το πώς θα τα εκλάβει ο άλλος.

  Ίσως, οι πιο συνηθισμένοι μηχανισμοί άμυνας και οι πιο σημαντικοί παράλληλα είναι οι παρακάτω. Η άρνηση, είναι το απειλητικό γεγονός ή πρόσωπο, δεν υπάρχει και δεν συμβαίνει αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει.

  Ο διαχωρισμός, στον μηχανισμό αυτόν ενδοβολές και ταυτοποιήσεις αντιθετικού χαρακτήρα παραμένουν ξεχωριστές και έτσι εμποδίζεται η σύνθεση ολοκληρωμένου εαυτού και σταθερής ταυτότητας. Άτομα, που χρησιμοποιούν τον μηχανισμό αυτόν, βλέπουν τον εαυτό τους και τους άλλους άλλοτε σαν «ολοκληρωτικά καλούς» κι άλλοτε σαν «ολοκληρωτικά κακούς» , χωρίζουν τον κόσμο σε καλό και σε κακό, με απόλυτο τρόπο.

  Η διχοτόμηση, όπου ο εαυτός κατηγοριοποιεί καταστάσεις και πρόσωπα σε πολύ καλά ή σε πολύ κακά, με απότομο και αιφνιδιαστικά μετακινούμενο τρόπο. Ο έλεγχος είναι η υπερβολική προσπάθεια διαχείρισης εξωτερικών γεγονότων ή καταστάσεων, που προκαλούν επώδυνες ψυχικές συνέπειες, άγχος και δυσάρεστα συναισθήματα.

  Η εκλογίκευση, είναι οι λογικές εξηγήσεις για απαράδεκτες, κατά το άτομο, συμπεριφορές και συναισθήματά του. Στον αμυντικό αυτόν μηχανισμό η μη αποδεκτή συμπεριφορά, κίνητρα ή συναισθήματα δικαιολογούνται με τη λογική ή γίνονται συνειδητά ανεκτά με λογικές (αλλά μη σωστές) εξηγήσεις.

  Η ενδοβολή είναι η εσωτερίκευση ενός αντικειμένου ή προσώπου, με στόχο την αποφυγή της απώλειάς του και της οδύνης, που την συνοδεύει. Η εκδραμάτιση είναι η βίωση των επιθυμιών με παρορμητικό τρόπο, επειδή ο εαυτός προτιμά να ενδώσει παρά να αναβάλει την ικανοποίηση των επιθυμιών.

  Η ματαίωση, είναι ο μηχανισμός με τον οποίο ένα άτομο εκδραματίζει συμβολικά με αντίθετο τρόπο κάτι μη αποδεκτό απέναντι στο οποίο το ίδιο το άτομο πρέπει να αμυνθεί. Η εκδραμάτιση επαναλαμβάνεται πολλές φορές με σκοπό την ανακούφιση του άγχους, που προέρχεται από μη αποδεκτές ασυνείδητες ενορμήσεις. Για παράδειγμα το καταναγκαστικό επαναληπτικό πλύσιμο των χεριών (σαν εξιλεωτική κάθαρση από μη αποδεκτές σεξουαλικές ή επιθετικές ενορμήσεις).

  Η μόνωση (του συναισθήματος), πρόκειται για τον αποχωρισμό μιας ιδέας ή μνήμης από τη συνοδό συναισθηματική της επένδυση και γενικά για την απομάκρυνση των συναισθημάτων από τη συνείδηση. Ο αμυντικός αυτός μηχανισμός είναι χαρακτηριστικός σε ψυχαναγκαστικό καταναγκαστικό στιλ ζωής και σε ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή της προσωπικότητας και χρησιμοποιείται για να προφυλάξει τα άτομα αυτά από απειλητικά ή μη αποδεκτά συναισθήματα, σεξουαλικά ή επιθετικά.

  Η προβολή υπάρχει όταν δυσάρεστα συναισθήματα του εαυτού χρεώνονται σε κάποιο άλλο πρόσωπο, το οποίο γίνεται μισητό και επικίνδυνο. Όποιο κομμάτι του εαυτού μας αρνιόμαστε ότι το έχουμε , το έχουμε κρύψει ή δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει το αναγνωρίζουμε στους άλλους. Τα οδυνηρά συναισθήματα αποδίδονται όχι στον εαυτό αλλά σε ένα άλλο πρόσωπο. Έτσι, το άτομο διευθετεί την οδύνη του και αποφεύγει τον πόνο για την μη εκπλήρωση των επιθυμιών του.

  Τέλος το χιούμορ, ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει την έκφραση βασικά αγχογόνων συναισθημάτων και ιδεών χωρίς την πρόκληση άγχους (τόσο στο άτομο που τον χρησιμοποιεί όσο και στους άλλους που συμμετέχουν) εστιάζοντας στην αστεία ή ειρωνική πλευρά τους. Έτσι απαγορευμένες επιθυμίες μπορούν να εκφρασθούν με μορφή αστείου και να μην εκδραματισθούν.
 

Η αναγνώριση της ποικιλομορφίας του βασικού χαρακτήρα των ανθρώπων είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο για τη διεξαγωγή αποτελεσματικής ψυχοθεραπείας, είτε το πρόβλημα έχει τις ρίζες του στο χαρακτήρα είτε όχι.

  Όλοι διακατεχόμαστε από ισχυρούς παιδικούς φόβους και ανεκπλήρωτες επιθυμίες, τα οποία χειριζόμαστε με τις καλύτερες στρατηγικές άμυνας που έχουμε κάθε φορά στη διάθεσή μας. Αυτές τις μεθόδους αντιμετώπισης τις διατηρούμε, καθώς, με το πέρασμα του χρόνου, νέες απαιτήσεις αντικαθιστούν τα σενάρια της ζωής μας.

 

  Το αντικείμενο μιας ευαίσθητης ψυχολογικής διάγνωσης δεν είναι η αξιολόγηση του πόσο «άρρωστος» είναι κάποιος, ούτε ο καθορισμός του είδους των ανθρώπων που υπερβαίνουν το όριο αυτού που ορίζεται κοινωνικά ως φυσιολογικό. Είναι η κατανόηση της ιδιαιτερότητας του ψυχικού πόνου και των χαρισμάτων κάθε ατόμου, ώστε ο θεραπευτής να είναι σε θέση να ανακουφίσει τον πόνο και να ενισχύσει το άτομο.

Οικονομικά προβλήματα, οικονομική κρίση και πως αυτά επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία.

Τα οικονομικά προβλήματα και οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζουμε  τον καιρό αυτό συνοδεύονται όπως είναι φυσικό από έντονο άγχος που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερα ψυχολογικά ζητήματα και σε αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

  Η οικονομική κρίση έχει ήδη αφήσει πολλούς ανθρώπους άνεργους και τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονται διαρκώς. Εδώ και χρόνια, από το 1985, είναι γνωστή η συσχέτιση μεταξύ ανεργίας και συναισθηματικών και αγχώδη διαταραχών. Έρευνες δείχνουν ότι στις εταιρίες που έγιναν περικοπές μισθών ή απολύσεις, διπλασιάστηκαν τα συμπτώματα καταθλίψεων και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα καταγράφηκαν πιο έντονα συμπτώματα σε αυτούς που ζούσαν υπό την απειλή της απόλυσης, παρά σε όσους πραγματικά απολύθηκαν.

  Η νέα αυτή οικονομική τάξη πραγμάτων είναι μείζονος σημασίας, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις αλλαγές που επιφέρουν τα οικονομικά μέτρα και χάνουν την εμπιστοσύνη τους, την αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας. Υπολογίζεται πως στον τελευταίο χρόνο έχει υπάρξει, λόγω της οικονομικής κρίσης, μια αύξηση των κρουσμάτων των αγχώδη διαταραχών (γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, κρίσεις πανικού, φοβίες) της τάξεως του 15% όπου πολλοί άνθρωποι  δυσκολεύονται να λειτουργήσουν στην καθημερινότητα τους, φοβούμενοι πως δεν θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην οικονομική κρίση.

  Καθώς ο κόσμος βιώνει όλο και πιο έντονα την ανασφάλεια και το φόβο σε μια δυσοίωνη οικονομική περίοδο, παρουσιάζονται σημαντικές επιπτώσεις στη ψυχική διάθεση,  νευρώσεις, καταθλίψεις, κρίσεις πανικού, φοβίες αλλά και επιπτώσεις οργανικές και σωματοποιήσεις (πονοκέφαλοι, έλκος, κολίτιδες κ.λπ.). Όταν ο άνθρωπος νιώθει πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε καταστάσεις και ότι είναι εκτός του ελέγχου του, η μάχη για επιβίωση σταδιακά εξασθενεί οδηγώντας τον σε παθητικότητα, δυσθυμία, αίσθηση ματαιότητας και ανικανότητας, οδηγούμενοι έτσι σε υψηλά ποσοστά κατάθλιψης και απόσυρσης.

  Στην περίπτωση της οικονομικής κρίσης που απειλεί με καταστροφή, είναι έντονη η αίσθηση της απώλειας, όπου όπως και στο πένθος χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα μεταβατικά στάδια: Άρνηση ( το άτομο αρνείται να αποδεχτεί την κατάσταση, εξακολουθεί και  συμπεριφέρεται σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα) –  Θυμός ( το άτομο επηρεάζεται άμεσα με τα νέα μέτρα, γίνεται ο κίνδυνος περισσότερο υπαρκτός, κοινωνική, προσωπική κρίση) – Διαπραγμάτευση (αλλαγή στη στάση ζωής) – Κατάθλιψη (το άτομο πιστεύει πως δεν έχει ελπίδες να το ξεπεράσει) – Αποδοχή (η σύσταση μιας νέας πραγματικότητας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο) –  Κλείσιμο (κυριαρχία στα όποια αρνητικά συναισθήματα επέφερε η κρίση,  συνέχιση ζωή μας με νέες βάσεις).

  Οι καινούργιες συνθήκες φέρουν νέα και άγνωστα δεδομένα για τη ζωή μας, πράγμα που από μόνο του προκαλεί μια ανασφάλεια αλλά και μια αίσθηση περιορισμού των δυνατοτήτων μας. Η αγανάκτηση, η ματαίωση, η μοναξιά και ο φόβος είναι κυρίως τα συναισθήματα που βιώνει κάποιος με σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Ακόμα και οι άνθρωποι που δεν έχουν πληγεί από αυτήν, υπό την σκέψη και μόνο της επικείμενης απώλειας, μπορεί να διαταραχθούν, εμφανίζοντας νευρώσεις με αγχωτικά και μελαγχολικά στοιχεία.

  Αρνητικές σκέψεις, κατηγορίες προς τους άλλους και καταστροφολογίες για το μέλλον  μπορεί να μας οδηγήσουν στο να αισθανθούμε πολύ χειρότερα και να μας απoπροσανατολίσουν από τον εποικοδομητικό σχεδιασμό και την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Το υπερβολικό άγχος, οι τύψεις, η ντροπή και άλλα αρνητικά συναισθήματα όταν είναι συνεχή και παρατεταμένα μπορούν να μας αποτρέψουν από παραγωγικές ενέργειες και να μας οδηγήσουν στο να αισθανόμαστε ακόμα πιο αβοήθητοι.

  Η απελπισία που νιώθει κάποιος μέσα σε αυτή την κατάσταση είναι δικαιολογημένη αλλά το πως αντιδρούμε έχει να κάνει με τις πεποιθήσεις μας. Το παράδοξο είναι πως με το να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, μπορούμε αντίστοιχα να αποδεχτούμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε μέχρι ένα σημείο να ελέγξουμε τη ζωή μας. Εφόσον κάποιες συνθήκες δεν αλλάζουν, πρέπει να βρούμε τους τρόπους να είμαστε καλά, υγιείς και ισορροπημένοι μέσα σε αυτές.

  Η αξιολόγηση και η καταπολέμηση των σκέψεων και συμπεριφορών που διατηρούν και ενισχύουν τα αρνητικά συναισθήματα είναι μια πρώτη γραμμή προσέγγισης για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας για να καθορίσουμε το πρόβλημα στη σωστή του διάσταση,  απαγορεύοντας στα κατακλυσμιαία αρνητικά συναισθήματα να μας παρασύρουν. Η επιβολή της λογικής σκέψης πάνω στην συναισθηματική αντίδραση του άγχους επανεξετάζοντας με τη λογική τους πραγματικούς κινδύνους  που θεωρεί  το άτομο πως θα αντιμετωπίσει λόγω της κρίσης, πού και με ποιόν τρόπο θα τον επηρεάσουν και αν πραγματικά οι κίνδυνοι αυτοί είναι τόσο άμεσοι, είναι μια τεχνική που θα τον βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων με καθαρό νου και στο να αποκτήσει μια πιο ψύχραιμη ματιά προς το μέλλον.

  Οι άνθρωποι τους δύσκολους αυτούς καιρούς που αγωνίζονται να καλύψουν τις ανάγκες τους συχνά μπορεί να αναβάλλουν επισκέψεις σε ιατρούς και ειδικούς για προβλήματα σωματικής ή και ψυχικής υγείας που δεν θεωρούν και τόσο σοβαρά ή πιστεύουν πως θα φύγουν από μόνα τους. Αυτό όμως μπορεί στη συνέχεια να επιδεινώσει την κατάσταση της υγείας τους, οδηγώντας με τη σειρά του σε υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.
Είναι σχεδόν σίγουρο πως διανύουμε μια αβέβαιη εποχή αλλά η διαχείριση των προβλημάτων τώρα ή και στο μέλλον είναι σημαντικά πιο δύσκολη για αυτούς που δεν βάζουν την υγεία τους σε προτεραιότητα.

 

Ψυχωτική διαταραχή, συμπτώματα και επανένταξη στην κοινωνία.

  Περίπου το 1% του πληθυσμού αναπτύσσει σχιζοφρένεια κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κατά την διάρκεια ενός έτους περίπου 0,11 - 0,14 ανά 1000 άτομα θα εμφανίσουν για πρώτη φορά σχιζοφρένεια. Μια δεδομένη χρονική στιγμή, 2,5 - 5 ανά 1000 άτομα έχουν την διάγνωση της σχιζοφρένειας. Η διαταραχή εμφανίζεται το ίδιο συχνά σε άντρες και γυναίκες και οι πληροφορίες που αναφέρονται σ' αυτό το κείμενο ισχύουν και για τα δύο φύλα. Μια διαφορά μεταξύ των δύο φύλων αφορά την ηλικία εμφάνισης των πρώτων ψυχωτικών εκδηλώσεων: οι άντρες νοσούν πιο συχνά μεταξύ 15 - 25 ετών και οι γυναίκες μεταξύ 25 - 35 ετών.

   Η εμφάνιση της σχιζοφρένειας πριν την ηλικία των 10 ετών και μετά τα 50 είναι εξαιρετικά σπάνια. Λιγότερο φανερά συμπτώματα όπως η κοινωνική απομόνωση ή απόσυρση, ασυνήθιστη ομιλία ή σκέψη ή συμπεριφορά, μπορεί να προηγούνται ή να έπονται των πρώτων ψυχωτικών συμπτωμάτων.

  Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας είναι οι Ψευδαισθήσεις. Ο κόσμος του σχιζοφρενικού ασθενούς μπορεί να κυριαρχείται από ψευδαισθήσεις, δηλαδή μπορεί να αντιλαμβάνεται πράγματα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Για παράδειγμα, μπορεί να ακούει φωνές που να του λένε να κάνει συγκεκριμένα πράγματα, να βλέπει ανθρώπους ή αντικείμενα που στην πραγματικότητα δεν είναι μπροστά του, ή να αισθάνεται αόρατα χέρια να αγγίζουν το σώμα του.

  Οι ψευδαισθήσεις αυτές μπορεί να είναι αρκετά τρομακτικές. Το άκουσμα φωνών που οι άλλοι άνθρωποι δεν ακούν είναι ο πιο συχνός τύπος ψευδαίσθησης στην σχιζοφρένεια. Οι φωνές αυτές μπορεί να σχολιάζουν τις ενέργειες του ασθενούς, να μιλούν μεταξύ τους για τον ασθενή, να τον προειδοποιούν για επερχόμενους κινδύνους ή να δίνουν εντολές στον ασθενή για το τι να κάνει.

  Επιπλέον είναι οι Παραληρητικές Ιδέες όπου είναι οι πεποιθήσεις ή πίστεις του ασθενούς που είναι ψευδείς, δεν υπόκεινται στον έλεγχο της λογικής, παραμένουν παρά τις περί του αντιθέτου αποδείξεις και δεν αποτελούν μέρος του πολιτισμικού περιβάλλοντος του ασθενούς. Οι παραληρητικές ιδέες είναι συχνές στην σχιζοφρένεια και μπορεί να έχουν διάφορα θέματα, όπως ιδέες μεγαλείου, ιδέες δίωξης (ότι άλλοι άνθρωποι θέλουν το κακό του ασθενούς) κλπ.

  Μερικές φορές τα παραληρήματα στη σχιζοφρένεια είναι εξαιρετικά παράξενα - για παράδειγμα, η πεποίθηση ότι οι γείτονες ελέγχουν την συμπεριφορά του ασθενούς με την βοήθεια μαγνητικών κυμάτων, ή ότι οι παρουσιαστές της τηλεόρασης απευθύνουν ειδικά στον ασθενή ιδιαίτερα μηνύματα ή ότι η σκέψη του ασθενούς εκπέμπεται και γίνεται γνωστή και σε άλλους. Οι παραληρητικές ιδέες δίωξης, που είναι συχνές στην παρανοειδή σχιζοφρένεια, είναι παράλογες και ψευδείς πεποιθήσεις των ασθενών που πιστεύουν ότι άλλοι μπορεί να θέλουν το κακό τους, ότι τους κλέβουν, ότι προσπαθούν να τους δηλητηριάσουν ή ότι συνωμοτούν εναντίον τους. Ο ασθενής μπορεί να πιστεύει ότι ο ίδιος, ένα μέλος της οικογενείας του ή κάποιος άλλος είναι ο στόχος αυτής της φανταστικής καταδίωξης.

  Και τέλος η Αποδιοργανωμένη Σκέψη. Συχνά, η σκέψη του σχιζοφρενικού ασθενούς επηρεάζεται από την ασθένεια. Ο ασθενής μπορεί για ώρες να μην μπορεί να σκεφτεί "κανονικά". Οι σκέψεις μπορεί να έρχονται και να φεύγουν πολύ γρήγορα από το μυαλό του και να μην μπορεί να τις "πιάσει". Ο ασθενής μπορεί να μην έχει την δυνατότητα να συγκεντρωθεί για αρκετό χρόνο σε μια του σκέψη και μπορεί εύκολα να αποσπάται και να μην είναι ικανός να εστιάσει κάπου την προσοχή του.

  Μία από τις σημαντικότερες αιτίες των υψηλών ποσοστών υποτροπής είναι η έλλειψη συμμόρφωσης στη θεραπεία. Οι νοσηλευόμενοι ασθενείς έχουν ποσοστά μη συμμόρφωσης από 10 έως 30%, ενώ οι κοινοτικές δομές αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά που κυμαίνονται από 40 έως 50%. Σε κάποιες μελέτες το ποσοστό μη συμμόρφωσης στη θεραπεία στη διάρκεια ενός έτους μετά από το πρώτο επεισόδιο έφτασε το 59%. Το πραγματικό ποσοστό μη συμμόρφωσης πρέπει να είναι υψηλότερο, αφού οι μετρήσεις δεν υπολογίζουν τα άτομα που αρνούνται την αγωγή ή εγκαταλείπουν την παρακολούθηση.

  Έχει διαπιστωθεί ότι οι ασθενείς και οι οικογένειές τους που έχουν συμμετάσχει σε ψυχοεκπαιδευτικές ομάδες παρουσιάζουν βελτίωση στην πρόληψη των υποτροπών, στη «συμμόρφωση» με τη φαρμακευτική αγωγή, στην καλύτερη κοινωνική προσαρμογή, στην ικανοποίηση από τη φαρμακευτική αγωγή, στην καλύτερη ενημέρωση για την ασθένειά τους, και στην απομυθοποίηση και αποστιγματοποίηση της ψυχικής νόσου. Ο πλήρης ψυχοεκπαιδευτικός κύκλος είναι 10 συναντήσεις, με συχνότητα μία ανά εβδομάδα, διάρκειας μίας ώρας η κάθε μία. Με απλό τρόπο αλλά με πλήρη επιστημονική τεκμηρίωση και με σεβασμό στο ιατρικό απόρρητο, δίδεται μία πλήρης πληροφόρηση σε όλα τα θέματα που αφορούν την ψυχική νόσο και ειδικότερα την σχιζοφρένεια.

  Τα τελευταία χρόνια με το κίνημα του αποϊδρυματισμού και την αντιμετώπιση του αρρώστου έξω από το ίδρυμα, στην κοινότητα, ο ρόλος της οικογένειας γίνεται ακόμη πιο σημαντικός αφού η οικογένεια αποτελεί το κύριο φυσικό υποστηρικτικό σύστημα για τον άρρωστο και τη βασική και πολλές φορές μοναδική πηγή φροντίδας. Για να βοηθηθούν οι οικογένειες ν' αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ψυχικής διαταραχής έχουν αναπτυχθεί σύγχρονες παρεμβάσεις που απευθύνονται στην οικογένεια, όπως οι ψυχοεκπαιδευτικές ομάδες συγγενών, οι υποστηρικτικές ομάδες συγγενών και οι ομάδες αυτοβοήθειας. Οι ψυχοεκπαιδευτικές ομάδες συγγενών είναι εξαιρετικά χρήσιμες στην υπεύθυνη ενημέρωση των οικογενειών για την αρρώστια και την αποτελεσματική αντιμετώπισή της.

  Βέβαια όλες αυτές οι ομαδικές παρεμβάσεις δεν είναι πανάκεια. Είναι όμως ένας σημαντικός κρίκος στην αλυσίδα των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της σοβαρής ψυχικής ασθένειας που αναφέρονται στη οικογένεια. Ο εκπαιδευτικός και υποστηρικτικός τους ρόλος έχει ανεκτίμητη θεραπευτική αξία.

Τι είναι το κοινωνικό άγχος και πότε γίνεται ανασταλτικός παράγοντας στην καθημερινότητά μας.

Πολλοί από εμάς όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες κοινωνικές καταστάσεις νιώθουμε αμηχανία, ίσως άβολα ή ακόμα και άγχος. Όταν συναντάμε άτομα για πρώτη φορά ή άτομα σημαντικά για εμάς, όταν πρόκειται να μιλήσουμε σε ένα κοινό ή ακόμα και σε μία παρέα, όταν καλούμαστε να πούμε την γνώμη μας ή να παρουσιάσουμε τον εαυτό μας. Επίσης όταν επικοινωνούμε με άτομα του αντίθετου φύλου, μπορεί οι παλμοί μας  να ανεβαίνουν, να αρχίζει να χτυπά πιο γρήγορα η καρδιά μας, να κοκκινίζουμε, να σκεφτόμαστε ότι η φωνή μας δεν θα είναι σταθερή και ότι μπορεί να μη γίνουμε αρεστοί.  Ο βαθμός που τα παραπάνω μας εμποδίζουν τελικά στις κοινωνικές μας συναναστροφές διαφέρει για τον καθένα από εμάς ή μπορεί να διαφέρει και για το ίδιο το άτομο ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Έτσι, κάποιος μπορεί να έχει πολύ άγχος όταν βρίσκεται σε μία παρέα με άτομα που τα συναντά για πρώτη φορά, και να παραμένει σιωπηλός, αλλά να βιώνει λιγότερο άγχος όταν μιλάει πρόσωπο με πρόσωπο με κάποιον άγνωστο.  Ο βαθμός επομένως που το κοινωνικό άγχος μας εμποδίζει ή όχι στις κοινωνικές μας συναναστροφές είναι αυτός που καθορίζει τελικά και το αν αυτό αποτελεί πρόβλημα για εμάς ή όχι. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι όταν το κοινωνικό άγχος, μας στερεί τη δυνατότητα να συναναστραφούμε με τους άλλους  και να πάρουμε ικανοποίηση και ευχαρίστηση από τις συναναστροφές μας, τότε το κοινωνικό άγχος επιδρά αρνητικά στην ποιότητα της ζωής μας και είναι δυσλειτουργικό για εμάς.  Αντίθετα, όταν το άγχος που εμφανίζεται σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις, μας προκαλεί δυσφορία μόνο στην αρχή και στην συνέχεια υποχωρεί, τότε η επίδρασή του δεν είναι τόσο καθοριστική στην κοινωνική μας παρουσία. Επίσης, μία σημαντική διαφορά του δυσλειτουργικού άγχους από το μη δυσλειτουργικό είναι ότι το πρώτο έχει σαν αποτέλεσμα σταδιακά να εγκαταλείπουμε και να αποφεύγουμε τις κοινωνικές συναλλαγές, ενώ το δεύτερο, αν και ξέρουμε ότι θα εμφανιστεί, δεν περιορίζει τις κοινωνικές μας επαφές γιατί μπορούμε να το αγνοήσουμε.   Τα παραπάνω μπορούν να γίνουν περισσότερο κατανοητά δίνοντας κάποιους ορισμούς σχετικά με το κοινωνικό  άγχος: Τρακ: Το τρακ είναι πιθανό να εμφανίζεται μόνο σε μία κατάσταση. Ένα άτομο, δηλαδή, μπορεί να έχει τρακ μόνο όταν πρόκειται να μιλήσει μπροστά σε κοινό, και όχι σε άλλες κοινωνικές περιστάσεις. Συχνά, ηθοποιοί, μουσικοί, καθηγητές, πολιτικοί, δικηγόροι έχουν τρακ πριν ή και κατά την διάρκεια της επαγγελματικής τους δραστηριότητας. Τα χαρακτηριστικά του τρακ μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω: α) είναι πιο έντονο πριν την κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. β) υποχωρεί πολύ γρήγορα αφότου ξεκινήσουμε να μιλάμε. γ) Αν και είναι ενοχλητικό συνεχίζουμε και μιλάμε. Και εν τέλει αισθανόμαστε ανακούφιση μετά την κοινωνική  μας δραστηριότητα Ντροπαλότητα: Η ντροπαλότητα αποτελεί ένα πιο γενικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς μας, χαρακτηρίζοντας πολλές εκφάνσεις της ζωής μας. Αν και πολλοί άνθρωποι  που δηλώνουν ντροπαλοί, δεν φαίνεται να αφήνουν αυτό το χαρακτηριστικό να επηρεάσει τη ζωή τους (πολλοί είναι αυτοί που επέλεξαν να ασκήσουν ένα  επάγγελμα που να τους φέρνει αντιμέτωπους με κόσμο ώστε να καταπολεμήσουν την ντροπαλότητά τους), υπάρχουν επίσης πολλοί που περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις δραστηριότητές τους εξαιτίας της ντροπαλότητάς τους και νιώθουν μοναξιά. Μερικά χαρακτηριστικά των ντροπαλών ατόμων είναι για παράδειγμα η εσωτερική ενόχληση στις κοινωνικές καταστάσεις και ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες, όπως και η συνεχής αίσθηση πως αν και θέλουν οι άλλοι να τους δεχτούν, έχουν τον φόβο ότι θα αγνοηθούν. Παράλληλα η επιθυμία για κοινωνικές επαφές η οποία είναι ισχυρότερη από τον φόβο αποτυχίας και τέλος μπροστά σε φιλικά άτομα, η ανησυχία υποχωρεί. Κοινωνική φοβία: Η κοινωνική φοβία αποτελεί τη δυσλειτουργική μορφή του κοινωνικού άγχους. Είναι μια σοβαρή κατάσταση υπό την έννοια ότι τα άτομα που πάσχουν από κοινωνική φοβία αντιμετωπίζουν σε καθημερινή βάση έντονο άγχος στις κοινωνικές τους επαφές το οποίο συνήθως  οδηγεί στην αποφυγή τους.  Τα άτομα αναγνωρίζουν ότι το άγχος αυτό είναι υπερβολικό και αδικαιολόγητο, ωστόσο νιώθουν ότι δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν ή να το ξεπεράσουν με αποτέλεσμα να περιορίζουν όλο και περισσότερο τις κοινωνικές τους επαφές ή την παρουσία τους σε χώρους που υπάρχουν και άλλα άτομα. Εκτός, από το φόβο ότι θα αποτύχουν στις κοινωνικές συναναστροφές, τα άτομα με κοινωνική φοβία αποφεύγουν και οποιαδήποτε δραστηριότητα μπροστά σε άλλους, όπως να φάνε, να πιούν, να γράψουν, να περπατήσουν κ.α. Κάποιες χαρακτηριστικές σκέψεις του ατόμου με κοινωνική φοβία είναι: φοβάμαι πως θα κάνω λάθος και θα γελοιοποιηθώ, θα γίνω ρεζίλι, θα κοκκινίσω και όλοι θα καταλάβουν το άγχος μου και θα με ταπεινώσουν, ή δε μπορώ να υπερασπιστώ τον εαυτό μου.   Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι όταν το κοινωνικό άγχος λειτουργεί περιοριστικά στη ζωή μας και παρά τις προσπάθειές μας, δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε, ίσως τότε χρειαζόμαστε τη βοήθεια ενός θεραπευτή για να το διαχειριστούμε. Το κοινωνικό άγχος σχετίζεται από την μία, με την επιθυμία μας να κάνουμε καλή εντύπωση στους άλλους και από την άλλη με τον φόβο μας ότι δεν θα μπορέσουμε να το καταφέρουμε. Όσο πιο ισχυρά εδραιωμένη είναι αυτή η πεποίθηση της αποτυχίας μέσα μας τόσο πιο έντονο είναι και το κοινωνικό μας άγχος. Έτσι, είναι λογικό αυτή την πεποίθηση της αποτυχίας, κάποιος που την βιώνει να μην μπορεί να την διαχειριστεί από μόνος του. Σε αυτή την περίπτωση η συνεργασία με ένα θεραπευτή μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της δυσκολίας.