Πως ορίζεται η μοναξιά και πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

  Η μοναξιά είναι ένα θλιβερό συναίσθημα απομόνωσης από τους άλλους ανθρώπους, που συνοδεύεται συνήθως από κούραση ψυχική, πικρία ακόμη και απόγνωση. Δεν ταυτίζεται με την συνειδητή επιλογή κάποιου να μείνει μόνος του.

  Όταν κανείς  επιλέγει να περάσει λίγο χρόνο μακριά από τους άλλους για να ηρεμήσει και να σκεφτεί δεν πάσχει από μοναξιά. Όταν είμαι μόνος, μπορεί να ξαναζώ ένα ευχάριστο περιστατικό, να σκέφτομαι μια πρόσφατη συνάντηση, μπορεί να φαντάζομαι ή να αναμένω ένα ταξίδι, μπορεί να εξετάζω ένα θέμα ή ένα πρόβλημα, μπορεί να σκέφτομαι μια ιδέα ή κάτι που σχεδιάζω, μπορεί απλώς να κοιτάζω τη φύση και τα χρώματα. Συχνά το να είμαι μόνος με διευκολύνει στο να παίρνω αποφάσεις, να φτάνω στα δικά μου συμπεράσματα, χωρίς πίεση ή επίδραση από άλλους γράφει ο Clark Moustakas . Όταν όμως δεν είναι αποτέλεσμα επιλογής, αισθάνεται κανείς ένα αόριστο αίσθημα έλλειψης ικανοποίησης, ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι υπάρχει ένα  κενό στη ζωή του.

  Επιπλέον, η μοναξιά δεν ταυτίζεται με την κοινωνική απομόνωση και έτσι  μπορεί κάποιος να βιώσει μοναξιά ακόμη και όταν βρίσκεται μέσα στο πλήθος, στην παρέα του ή στην οικογένειά του, αν αισθάνεται ότι οι άλλοι τριγύρω δεν τον ακούνε, δεν τον κατανοούν, ή δεν τον αγαπούν. Υπάρχουν άτομα με ελάχιστους φίλους που όμως δεν νιώθουν μοναξιά και άτομα περιτριγυρισμένα από πολλούς φίλους που νιώθουν ολομόναχα.

  Μάλιστα, ερευνητές διακρίνουν δύο τύπους μοναξιάς. Ο ένας τύπος είναι η κοινωνικού τύπου μοναξιά που είναι αποτέλεσμα έλλειψης κοινωνικών σχέσεων και η συναισθηματικού τύπου που είναι αποτέλεσμα της απουσίας ενός σταθερού και ειλικρινούς δεσμού με ένα άλλο πρόσωπο που προσφέρει αγάπη και ασφάλεια.

  Η μοναξιά σχετίζεται με την καταθλιπτική διάθεση ή συναίσθημα, δηλαδή το συναίσθημα της λύπης, θλίψης ή ακόμα και της απόγνωσης που εκδηλώνεται με δυσφορία, κλάμα και συχνή λεκτική διατύπωση αυτής της δυσφορίας, απουσία ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής, μειωμένη ενεργητικότητα, η διαταραχή όρεξης και ύπνου, η αυτό-υποτίμηση και αυτό-μομφή.

  Η διαφορά βρίσκεται στις πηγές των δύο φαινομένων, της μοναξιάς και της κατάθλιψης. Η μοναξιά θεωρείται ως συνέπεια της αποτυχίας του ατόμου ή της έλλειψης ικανοτήτων στον διαπροσωπικό τομέα μόνο. Η κατάθλιψη μπορεί να προέρχεται από αποτυχίες σε διάφορους τομείς, κυρίως από αποτυχίες στην εκτέλεση ενός έργου, από την αδυναμία πραγματοποίησης σκοπών και εκπλήρωσης προσδοκιών, καθώς και από τα διάφορα, αιφνίδια εμφανιζόμενα, τραυματικά γεγονότα για παράδειγμα ο θάνατος ενός σημαντικού προσώπου.

  Όσο περισσότερο είναι κάποιος αποδεκτός από τους συνομηλίκους του, τόσο λιγότερη μοναξιά κοινωνικού τύπου αισθάνεται. Φαίνεται αντίθετα, ότι τα παιδιά που δεν είναι συμπαθή και απορρίπτονται από τους συνομηλίκους τους, κινδυνεύουν περισσότερο να νιώσουν μοναξιά. Όσο περισσότερο μάλιστα απορρίπτεται κάποιος από τους συνομηλίκους του, τόσο μεγαλύτερη μοναξιά νιώθει.

  Η ύπαρξη ενός πολύ καλού φίλου είναι ασπίδα κατά της μοναξιάς. Ο καλός φίλος, στον οποίο κάποιος μπορεί να μιλήσει εμπιστευτικά και να αναζητήσει βοήθεια σε δύσκολες στιγμές, προφυλάσσει από την συναισθηματικού τύπου μοναξιά. Ο καλός φίλος μπορεί να μην είναι από την ίδια τάξη αλλά από κάποια άλλη τάξη στο ίδιο σχολείο, από το φροντιστήριο, από τη γειτονιά ή και μέσα από την οικογένεια (ο αδελφός - αδελφή).

  Επομένως, αισθάνεται κανείς μοναξιά, όταν έχει λιγότερες διαπροσωπικές σχέσεις από όσες θα επιθυμούσε ή όταν αυτές οι σχέσεις δεν είναι τόσο ικανοποιητικές όσο θα ήθελε. Όταν οι σχέσεις είναι υγιείς (υπάρχει ειλικρίνεια, αγάπη, επικοινωνία) δεν αισθανόμαστε τόσο μόνοι.

  Η αυτοεκτίμηση είναι μια προσωπική εκτίμηση της αξίας του ατόμου και αναφέρεται σε συναισθήματα αποδοχής και αυτοσεβασμού. Η αυτοεκτίμηση έχει τις ρίζες της στον κοινωνικό περίγυρο. Η εικόνα που σχηματίζει κάποιος για τον εαυτό του μοιάζει με έναν κοινωνικό καθρέφτη, δεδομένου ότι η εικόνα αυτή συντίθεται από τις εντυπώσεις που νομίζουμε ότι οι άλλοι έχουν για μας. Εννοείται ότι δεν ασκούν όλα τα μέλη του κοινωνικού περίγυρου ίση επιρροή στη ζωή ενός ατόμου. Αντιθέτως οι γνώμες κάποιων ανθρώπων αξιολογούνται από το άτομο ως πιο σημαντικές (της μητέρας, του πατέρα, των αδελφών, των δασκάλων, των φίλων, των συμμαθητών)