Προσωπικά στοιχεία που προάγουν την καλή επικοινωνία.

  Υπάρχουν κάποια στοιχεία του εαυτού μας που μπορούν να βελτιώσουν την επικοινωνία μας με τα πρόσωπα του οικογενειακού μας περιβάλλοντος. Τα στοιχεία αυτά είναι η ενσυναίσθητη κατανόηση, ο σεβασμός, η γνησιότητα, η ζεστασιά, η ευκρίνεια και η αυτο-αποκάλυψη.

  Με τον όρο ενσυναίσθητη κατανόηση εννοούμε την ικανότητα να κατανοούμε τον κόσμο του άλλου έτσι όπως ο ίδιος τον αντιλαμβάνεται, «..σημαίνει να αντιλαμβάνεται κανείς το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς ενός άλλου ανθρώπου με ακρίβεια, με τα συναισθηματικά στοιχεία και νοήματα που ενυπάρχουν σ’ αυτό, σα να ήταν ο άλλος άνθρωπος, χωρίς όμως να ξεχάσει ποτέ τον όρο σαν…». Η ενσυναίσθηση συνεπάγεται κατανόηση του άλλου σε ένα γνωστικό (τι σκέπτεται και τι λέει) αλλά και σε ένα συναισθηματικό επίπεδο (τι αισθάνεται).

  Ο σεβασμός προς τους άλλους σημαίνει ότι τους αποδεχόμαστε ως ξεχωριστά άτομα δίχως να επιβάλλουμε όρους για να τους αποδεχθούμε. Η γνησιότητα, είναι η ικανότητα αφενός μεν να έχουμε επίγνωση των προσωπικών εσωτερικών μας εμπειριών καθώς παρακολουθούμε και προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις εμπειρίες του συνομιλητή μας, και αφετέρου να τις εμφανίζουμε με ειλικρίνεια στην διαπροσωπική σχέση όποτε ταιριάζει.

    Η ζεστασιά αναφέρεται στην συναισθηματική χροιά που περιβάλλει την διαπροσωπική επικοινωνία και σχέση και την κάνει πιο ουσιαστική. Δηλώνει την ειλικρινή αποδοχή του άλλου. Η ευκρίνεια αναφέρεται στην ακριβή επισήμανση των συναισθημάτων και των εμπειριών του άλλου εκ μέρους μας. Η ικανότητα αυτή ενισχύεται περισσότερο όταν είμαστε οι ίδιοι σαφείς στις εκφράσεις και τη συμπεριφορά μας. Η ευκρινής αντανάκλαση των σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών του άλλου εκ μέρους μας τον βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού του.

    Η αυτο-αποκάλυψη είναι η διαδικασία της αποκάλυψης πτυχών της προσωπικότητας μας τόσο στον ίδιο μας τον εαυτό όσο και σε άλλα άτομα, τα οποία εμπιστευόμαστε. Όταν ένας άνθρωπος έχει εμπιστοσύνη στον συνάνθρωπό του και του αυτο-αποκαλύπτεται, βοηθά με αυτή του τη συμπεριφορά να δημιουργηθεί μια ουσιαστική διαπροσωπική σχέση που θα οδηγήσει σε πιο στενή επικοινωνία. Έτσι μπορεί να είναι μια ειλικρινά προσωπική σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων η οποία περιλαμβάνει αποκάλυψη του εαυτού του ενός στον άλλον με πλήρη και αυθόρμητη ειλικρίνεια.

  Πέρα από αυτά τα βασικά γνωρίσματα που πρέπει να χαρακτηρίζουν κάθε άνθρωπο που ενδιαφέρεται για τον συνάνθρωπό του – είτε αυτός είναι παιδί, σύζυγος, γονιός, φίλος, συνάδελφος – υπάρχουν και κάποιες επικοινωνιακές δεξιότητες που μπορούν να συνδράμουν στην ειλικρινή-ουσιαστική διαπροσωπική επικοινωνία και σχέση. Εδώ αναφέρομαι ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο θέτουμε ερωτήματα στον συνομιλητή μας, στον τρόπο με τον οποίο τον ενθαρρύνουμε να συνεχίσει να μιλάει, στην αντανάκλαση κάποιων συναισθημάτων του, που διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν, και στην ανατροφοδότηση μέσω της παράφρασης, αυτών που μας είπε.

  Η αντανάκλαση συναισθημάτων είναι η δεξιότητα η οποία χρησιμοποιείται προκειμένου να διευκολυνθεί ο συνομιλητής μας στην αναγνώριση, διαλεύκανση και έκφραση των συναισθημάτων του. Ενθαρρύνοντας τον συνομιλητή μας να αναγνωρίσει, να αποδεχθεί και να βιώσει τα συναισθήματά του, τον βοηθάμε να ανακουφιστεί και να αποφορτιστεί. Η αντανάκλαση συναισθήματος συμβαίνει όταν αντιδρούμε στην συναισθηματική πλευρά του μηνύματός του και του παρουσιάζουμε το συναίσθημα που μόλις μετέδωσε.

  Παράφραση είναι μια δεξιότητα την οποία χρησιμοποιούμε προκειμένου να επαναλάβουμε το περιεχόμενο των όσων μας λέει ο συνομιλητής μας για να δείξουμε ότι τον παρακολουθούμε προσεκτικά, ή για να ελέγξουμε μαζί του αν ακούσαμε ορθά τα όσα μας έλεγε, ή πάλι για να αποσαφηνίσουμε την σκέψη του παραφράζοντας τα όσα μας είπε κατά ένα πιο ευκρινή τρόπο. Στην προσπάθεια αυτή δε γίνεται ανατροφοδότηση, απλά επαναλαμβάνεται η ουσία των όσων είπε ο συνομιλητής μας έτσι όπως τα καταλάβαμε.

  Αντίθετα με όλες τις διευκολυντικές δεξιότητες που βοηθούν στο χτίσιμο μιας καλής διαπροσωπικής σχέσης, υπάρχουν και κάποιοι τρόποι αντίδρασης, που δυστυχώς χρησιμοποιούμε πολύ συχνά στην καθημερινή μας επικοινωνία με τα πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντός μας, που αντί να προωθούν, μπλοκάρουν την επικοινωνία μαζί τους. Έτσι λοιπόν, θα ήταν καλό να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τις δικές μας δεξιότητες αλλά να βοηθήσουμε και τους άλλους να βελτιωθούν μέσω εμάς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι διαπροσωπικές μας σχέσεις είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την ζωή μας, στο οικογενειακό περιβάλλον, στον επαγγελματικό χώρο, στην ποιότητα της ζωής μας ακόμα και στην ψυχική μας υγεία. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να επικοινωνούμε και να αλληλεπιδρούμε εποικοδομητικά με τους συνανθρώπους μας.